2.8. İletişim Politikası ve Faaliyetler

TCMB, uygulamakta olduğu para politikasının yanı sıra sahip olduğu araç bağımsızlığının beraberinde getirdiği hesap verme sorumluluğu çerçevesinde etkin bir iletişim politikası yürütmeye özen göstermektedir. Bu sebeple TCMB, 2015 yılında da iletişim ve şeffaflık alanındaki yaklaşımını geliştirerek uygulamakta olduğu politikalar çerçevesinde kamuoyu tarafından duyulan güveni ve politikaların etkinliğini artırmayı amaçlamıştır.

Bankanın hesap verme sorumluluğuyla ilgili düzenlemeler TCMB Kanunu’nun 42. maddesinde açıkça belirtilmiştir. Bu madde doğrultusunda, Başkan Erdem Başçı 11 Mart 2015 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığında ve 27 Nisan 2015 tarihinde Bakanlar Kurulunda ekonomik görünüm ile para ve kur politikaları uygulamalarına ilişkin sunum yapmıştır. Hesap verme sorumluluğu çerçevesinde TCMB, 2015 yılında da analitik bilançosunu günlük olarak Genel Ağ sitesinde yayımlamaya devam etmiştir. Bağımsız denetimden geçirilmiş olan bilanço ve gelir-gider tabloları ile denetim sonuçlarını bir rapor aracılığıyla kamuoyu ile paylaşmıştır. Benzer şekilde TCMB, aldığı politika kararlarının gerekçeleri ve bunların sonuçlarını da düzenli raporlar ve sunumlar aracılığıyla kamuoyu ile paylaşmıştır.

Uygulanmakta olan para politikası çerçevesinde TCMB’nin temel iletişim dokümanları PPK duyuruları ve Enflasyon Raporu’dur. Banka, daha önce duyurduğu takvime uygun olarak yayımladığı Enflasyon Raporu ile uluslararası ekonomik gelişmelere; enflasyon, arz ve talep gelişmelerine; finansal piyasalar ve finansal aracılık ile kamu maliyesine ilişkin genel değerlendirmelerini kamuoyu ile paylaşmış; orta vadeli enflasyon öngörülerini açıklamıştır. Ayrıca Enflasyon Raporu’nda Türkiye ekonomisi ile ilgili güncel konular hakkında hazırlanan tematik kutulara da yer verilmektedir. Bu çerçevede, Enflasyon Raporu 27 Ocak 2015 ve 30 Temmuz 2015 tarihlerinde Ankara’da, 30 Nisan 2015 ve 28 Ekim 2015 tarihlerinde ise İstanbul’da Başkan Erdem Başçı’nın katılımıyla düzenlenen bilgilendirme toplantıları eşliğinde yayımlanmıştır. 30 Nisan 2015 tarihi ve sonrasındaki toplantılar TCMB Genel Ağ sitesinde canlı olarak yayınlanmıştır.

2015 yılında TCMB, PPK tarafından kısa vadeli faiz oranlarına ve diğer para politikası araçlarına ilişkin alınan kararlar ile PPK toplantı özetlerini, “2015 Yılında Para ve Kur Politikası” metninde açıklanan tarih ve saatte TCMB Genel Ağ sitesinde yayımlamaya devam etmiştir. TCMB, 2016 yılında uygulayacağı Para ve Kur Politikasını 9 Aralık 2015 tarihinde kamuoyu ile paylaşmış, ayrıca “2017 Yılında Para ve Kur Politikası” metnini de 6 Aralık 2016 tarihinde duyuracağını açıklamıştır. TCMB, başlıca faaliyetleri ile kamuoyunu yakından ilgilendiren uygulama değişikliklerini de 2015 yılı boyunca 76 adet basın duyurusu aracılığıyla paylaşmıştır.

Aylık enflasyon gelişmelerinin kamuoyu tarafından daha sağlıklı biçimde yorumlanmasına katkıda bulunmak amacıyla, “Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu”nun enflasyonun açıklandığı günü takip eden iş günü yayımlanmasına devam edilmiştir.

Temel amacı olan fiyat istikrarının yanı sıra finansal istikrarı da gözeten TCMB, daha önce açıkladığı yayımlama takvimi uyarınca 29 Mayıs 2015 ve 30 Kasım 2015 tarihlerinde Finansal İstikrar Raporu’nu Genel Ağ sitesinde açıklamıştır. TCMB, Finansal İstikrar Raporu’nda finansal istikrar alanında Türkiye’deki ve dünyadaki güncel gelişmeler ışığında finansal sisteme ilişkin görüşlerini kamuoyu ile paylaşmıştır.

TCMB, Bankanın ve uyguladığı politikalarının kamuoyu tarafından anlaşılmasını kolaylaştırmak amacıyla 2015 yılında da çeşitli yayınlar hazırlayarak bu yayınları basılı ve elektronik ortamda paylaşmıştır. Bu kapsamda, 2015 yılında ”Finansal İstikrar-Türkiye’de Finansal İstikrar Gelişmeleri” adlı kitapçık yayımlanmış ve bankalara, Türkiye’de ekonomi alanında eğitim veren fakültelere, kütüphanelere, sivil toplum kuruluşlarına ve çeşitli kurumlara dağıtılmıştır. Buna ek olarak, ”Tasarruf-Yatırım Dinamikleri ve Cari İşlemler Dengesi Gelişmeleri” ve “G-20 Platformu ve 2015 Türkiye Dönem Başkanlığı” adlı kitapçıkların hazırlık süreçleri tamamlanmıştır. Gerek politika uygulamaları, gerek TCMB’nin kurumsal yapısı, faaliyetleri ve yayınları hakkında kamuoyunun farklı kesimlerinin bilgilendirilmesi amacına yönelik olarak hazırlanmakta olan üç aylık “TCMB Bülten” ve “CBRT Bulletin”in yayımına 2015 yılında da devam edilmiştir. Yurt içinde ve yurt dışında geniş bir çevreye gönderilen Bülten’e TCMB Genel Ağ sitesinden de ulaşılabilmektedir.

Doğrudan iletişim kapsamında Başkan Erdem Başçı tarafından 2015 yılında, yurt içinde ve yurt dışında gerek Banka politika ve uygulamalarını içeren, gerek güncel ekonomik gelişmeleri değerlendiren sunum ve konuşmalar gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda Başkan Başçı, 6 Nisan 2015 tarihinde Ankara’da ve 29 Eylül 2015 tarihinde İstanbul’da Türkiye Bankalar Birliği’ne (TBB) sunum yapmış ve çeşitli sivil toplum kuruluşları tarafından düzenlenen organizasyonlara, uluslararası toplantı ve konferanslara katılarak TCMB politikalarını kamuoyuna anlatmıştır. Başkan’ın, PPK üyelerinin ve Banka üst düzey yetkililerinin yaptıkları sunum ve konuşmalar ile Başkan’ın bazı konuşmalarının video kayıtlarına TCMB Genel Ağ sitesinden erişilebilmektedir.

TCMB iletişim politikası kapsamında banka ekonomistleri tarafından yöneltilen teknik düzeyde görüşme talepleri, 2011 yılının Mayıs ayından bu yana basına kapalı olarak düzenlenen toplantılar ile karşılanmaktadır. PPK üyelerinin yanı sıra ilgili birim temsilcilerinin katılımıyla düzenlenen toplantılarda Baş Ekonomist veya Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürü tarafından son dönem makroekonomik gelişmelere ilişkin bir sunum yapılmakta, ardından PPK üyeleri katılımcıların sorularını cevaplandırmaktadırlar. 2015 yılında 8’i Ankara’da, 1 tanesi New York’ta olmak üzere düzenlenen toplam 9 toplantıya yerli ve yabancı 341 ekonomist ve analist katılmıştır. Toplantılarda yapılan sunumlar “Teknik Sunumlar” başlığı ile TCMB Genel Ağ sitesi aracılığıyla paylaşılmıştır.

Farklı hedef kitlelerinin bilgi ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik olarak düzenlenerek 27 Eylül 2014 tarihinde açılan yeni TCMB Genel Ağ sitesi etkili iletişim politikası doğrultusunda yönetilmeye ve içeriğinin ilgili birimlerle eş güdüm içinde zenginleştirilmesine ilişkin çalışmalara devam edilmiştir. Diğer yandan iOS ve Android işletim sistemli mobil cihazlarda çalışacak olan ve TL banknotlar ve güvenlik özellikleri, kurlar, istatistikler, duyurular, yayınlar, Banka yönetimine ilişkin bilgiler vb. konularda bilgiler içeren mobil uygulamaların tamamlanmasına ilişkin çalışmalar sürdürülmüştür.

TCMB tarafından 10 yılı aşkın süredir düzenlenmekte olan “Üniversite Bilgilendirme Toplantıları” formatı ve başvuru aşamalarında birtakım değişikliklere gidilmiş, program içeriği zenginleştirilmiştir. Bankanın Genel Ağ sitesinde yer alan “Eğitim&Akademik” bölümünde söz konusu programa ilişkin bir sayfa oluşturulmuş, programa ilişkin ayrıntılı bilgi kamuoyu ile paylaşılmıştır. 2015 yılında 24 üniversiteden toplam 1.080 öğrenci söz konusu toplantılara katılım sağlamıştır.

TCMB, Banka dışındaki kişi, kurum ve kuruluşlarla iletişimini sağlamak amacıyla oluşturulan elektronik posta adresi iletisimbilgi@tcmb.gov.tr, Bilgi Edinme Kanunu kapsamında oluşturulan Bilgi Edinme Sistemi (BES), Başbakanlık İletişim Merkezi (BİMER) ayrıca 2015’in Ekim ayında oluşturulan Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) aracılığıyla kendisine yöneltilen başvuruları değerlendirerek cevaplamayı 2015 yılında da sürdürmüştür. 2015 yılında BES aracılığıyla toplam 1.820, BİMER aracılığıyla 345 ve CİMER aracılığıyla ise 12 başvuru değerlendirilmiştir.

5 Haziran 2014 tarihinde yayımlanan “Finansal Erişim, Finansal Eğitim ve Finansal Tüketicinin Korunması Stratejisi ve Eylem Planları”na ilişkin Başbakanlık Genelgesi çerçevesinde TCMB, 2015 yılında, finansal eğitimi desteklemek amacıyla çeşitli sosyal medya hesaplarını kullanmaya devam etmiştir. TCMB, bu amaçla, Twitter, Facebook, YouTube ve Flickr hesaplarını aktif olarak kullanmaktadır. Türkçe ve İngilizce tweet atılan hesaplar üzerinden 2015 yılı içinde en aktif kullanılan sosyal medya kanalı Twitter’da 500’ün üzerinde tweet atılmış, Türkçe hesap için yaklaşık 36.000 takipçi sayısına ulaşılmıştır. Ayrıca, Youtube kanalıyla da Başkan Erdem Başçı’nın konuşmaları kamuoyu ile paylaşılmıştır.

Tüm bunlara ek olarak söz konusu Başbakanlık Genelgesi çerçevesinde, 2015 yılı boyunca TCMB tarafından kuruş kullanımının özendirilmesi ve tasarruf bilincinin artırılması konularında çeşitli bilgilendirme faaliyetleri düzenlenmiştir. Bu doğrultuda, 15-23 Nisan 2015 tarihleri arasında, TRT tarafından Antalya’da düzenlenen “37. Uluslararası Çocuk Şenliği” kapsamında TCMB adına bir stant kurulmuştur. Sekiz gün süren Şenlik boyunca çocuklara TCMB tarafından tasarlanmış olan TL simgeli ve tasarruf, kuruş, para, kumbara ve banka kavramlarına vurgu yapılan çeşitli materyaller dağıtılmıştır. Şenlikte, ayrıca TÜBİTAK tarafından yayımlanan ve “para” konusunun işlendiği “Meraklı Minik” dergisinin Ocak 2015 sayısından 5.000 adet dağıtılmıştır. Kuruş kullanımının özendirilmesi ve tasarruf bilincinin artırılması faaliyetleri kapsamında, kuruş kullanımı ve tasarruf bilinci konularındaki temel kavramları içeren “Kuruş Ailesi” çizgi öykü serisinin yer aldığı TRT Çocuk Dergisi’nden 114.000 adet diğer eğitim materyalleri ile birlikte yurt genelinde ilköğretim okullarında dağıtılmıştır. Kuruş Ailesinin hikâyeleri TCMB Genel Ağ sitesinde ve sosyal medya hesaplarında da yayımlanmaktadır.

Bunların yanı sıra, para politikası karar alma sürecinde küresel gelişmelerin takibi ve raporlanması da, yurt içi ekonomik gelişmelerin izlenmesi gibi önem taşımaktadır. Bu çerçevede, küresel ekonomik gelişmeler günlük, haftalık ve aylık bazda takip edilmiş; bunlara yönelik ekonomik analizler yapılarak periyodik sunum ve raporlar aracılığıyla gerek üst yönetime gerekse Banka içine bilgilendirmeler yapılmıştır. Üst yönetime yapılan söz konusu bilgilendirmelerin PPK karar alma sürecine katkı sağladığı düşünülmektedir.