Önsöz

Murat Uysal
Başkan

İktisadi faaliyet, 2018 yılı ikinci yarısındaki yavaşlamanın ardından, 2019 yılında politika adımlarının ve alınan tedbirlerin desteğiyle yılın ilk çeyreğinden başlayarak ılımlı bir toparlanma eğilimine girmiştir. Dış talepteki yavaşlamaya rağmen rekabet gücü kazanımlarıyla mal ve hizmet ihracatı gücünü koruyarak büyümeyi desteklemeye devam etmiştir. Diğer taraftan, yurt içi talebin ılımlı seyri ve reel kur seviyesi de ithalatı sınırlamıştır. Bu görünüm altında cari işlemler dengesi belirgin bir iyileşme kaydederek 2002 yılından itibaren ilk kez pozitif değer almıştır. Böylelikle dış finansman ihtiyacı azalırken, reel kesim borç eritme sürecine girmiştir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) da fiyat istikrarını sağlama ve finansal istikrarı destekleme amaçları doğrultusunda politika araçlarını uygun bir kompozisyonla ve öngörülebilirliği destekleyecek şekilde kullanarak bu sürece katkıda bulunmuştur.

Döviz kuru gelişmeleri ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmaya bağlı olarak 2018 yılı sonunda yüzde 20,3 oranında gerçekleşen tüketici enflasyonu, uygulanan politikalar sonucunda 2019 yılında 8,5 puan gerileyerek yılı yüzde 11,8 düzeyinde tamamlamıştır. 2019 yılında Türk lirasındaki değer kaybının birikimli etkilerinin zayıflaması enflasyona düşüş yönlü en büyük katkıyı verirken, ılımlı seyreden talep koşulları ve ithalat fiyatları da enflasyondaki düşüşü desteklemiştir. Diğer taraftan, reel birim iş gücü maliyetleri ile vergi ve yönetilen fiyat ayarlamalarının 2019 yılı enflasyonundaki düşüşü sınırladığı görülmüştür. Yıl boyunca enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarında gözlenen iyileşmeye bağlı olarak enflasyonun ana eğiliminde de kayda değer bir iyileşme gözlenmiştir.

2019 yılında politika duruşu, enflasyondaki düşüş sürecinin devamını sağlayacak şekilde belirlenirken, finansal istikrara yönelik makro ihtiyati araçlar da etkin bir şekilde kullanılmıştır. Enflasyonu düşürmeye odaklı sıkı para politikası duruşu ile güçlü politika koordinasyonu neticesinde Türk lirasında istikrar sağlanmıştır. Böylelikle, birikimli döviz kuru etkilerinin azalması ve iç talebin ılımlı seyri ile enflasyon dinamiklerinde belirgin bir iyileşme sağlanmıştır. Enflasyon görünümündeki iyileşmeyle birlikte Temmuz ayından başlayarak politika faizi 2019 yılı sonunda yüzde 12 seviyesine düşürülmüştür.

TCMB, finansal istikrarı desteklemek amacıyla 2019 yılında politika faizi ve likidite politikaları dışında sahip olduğu araç setini genişleterek kullanmayı sürdürmüştür. Bu kapsamda, zorunlu karşılıkların temel politika aracının yanında finansal istikrarı destekleyici, döngü karşıtı makro ihtiyati bir araç olarak daha esnek ve etkin kullanılmasına yönelik düzenlemeler yapılmıştır.

2019 yılında uygulanan politikaların etkinliğini güçlendirerek fiyat ve finansal istikrara yönelik farkındalığı artırmak amacıyla TCMB, iletişim kanallarını aktif şekilde kullanmaya devam etmiştir. Bu kapsamda, başta TCMB’nin genel ağ sitesi olmak üzere tüm platformlar iletişim politikası kapsamında etkin olarak kullanılmıştır. Ayrıca, hem sektör temsilcileriyle hem de yerli ve yabancı yatırımcı ve analistlerle düzenli olarak görüşmeler gerçekleştirilerek uygulanan politikaların daha geniş kesimlere ulaştırılması sağlanmıştır.

Kanunla kendisine verilen görevler çerçevesinde fiyat istikrarını sağlayarak ve finansal istikrarı destekleyerek toplumsal refaha katkı sağlama misyonuyla hareket eden TCMB; bağımsızlığı, güvenilirliği, güçlü organizasyon yapısı, yetkin insan kaynağı, yenilikçi yaklaşımı, etkin iletişimi ve üstün teknolojik altyapısıyla dünyanın önde gelen merkez bankaları arasında yer alma vizyonuyla Türkiye ekonomisinin dengeli ve sürdürülebilir büyüme sürecini desteklemektedir. Yeni Ekonomik Programın oluşturulması sürecinde Hükûmet ile varılan mutabakatla uyumlu olarak, 2020-2022 dönemi için enflasyonun 2022’ye doğru yüzde 5 düzeyine yakınsaması hedeflenmektedir. Bu doğrultuda TCMB, bu hedefe ulaşmak için elindeki tüm politika araçlarını etkin şekilde kullanmaya devam edecektir.