Önsöz

Dr. Fatih Karahan
Başkan

Cumhuriyetimizin 100. yılını kutlamaktan sevinç ve gurur duyduğumuz 2023 yılında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), toplumsal refaha en büyük katkıyı fiyat istikrarını sağlayarak sunacağının bilinciyle faaliyetlerine devam etmiştir. Bu doğrultuda, TCMB temel amacı olan fiyat istikrarını tesis etmek ve bunun yanı sıra finansal istikrarı korumak için kararlı adımlar atmıştır.

Tüketici enflasyonu 2023 yılı sonunda %64,8 olarak gerçekleşmiştir. Yılın ilk yarısında enflasyon baz etkileri, düşen ithalat fiyatları, döviz kurundaki yatay seyir ve enerji sübvansiyonları ile gerilemiştir. Diğer taraftan, yüksek kredi büyümesi, ücret güncellemeleri ve hane halkına yapılan transferler enflasyon üzerinde talep yönlü unsurları belirgin hale getirmiştir. Yılın ikinci yarısında ise yurt içi talepte süregelen güçlü seyrin birikimli etkileri, enerji fiyatlarındaki oynaklık, döviz kuru kaynaklı maliyet artışları ve deprem harcamaları nedeniyle yapılan vergi ayarlamaları enflasyon dinamiklerinde etkili olmuştur. Ayrıca tüm bu gelişmelerin kısa bir süre zarfında aynı anda gerçekleşmesinin fiyatlama davranışlarında oluşturduğu ilave bozulma sebebiyle de enflasyon yükselmiştir. Bu dönemde, hizmet enflasyonundaki katılık, enflasyon beklentileri ve jeopolitik riskler enflasyon baskılarını canlı tutmuştur.

Dezenflasyonun en kısa sürede tesisi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın kontrol altına alınması için TCMB, 2023 yılının haziran ayında parasal sıkılaştırma sürecini başlatmış ve haziran-aralık döneminde politika faizini kademeli olarak %8,5’ten %42,5’e yükseltmiştir. Bu süreçte, para politikasındaki sıkılaşmaya faiz artırımlarının tamamlayıcısı olarak miktarsal sıkılaştırma ve seçici kredi politikaları da eşlik etmiştir. Parasal sıkılaştırmayla eşanlı olarak, makroihtiyati çerçevede, piyasa mekanizmalarının işlevselliğini artıracak ve makro finansal istikrarı güçlendirecek şekilde sadeleşmeye gidilmiştir. Miktarsal sıkılaştırma adımları ile Türk lirası likidite fazlası sistemden çekilmiştir. Seçici kredi sıkılaştırması adımları ise bir yandan talep koşullarında dengelenmeyi, diğer yandan ekonominin üretim kapasitesini korumayı amaçlamıştır. Atılan bu kararlı adımlar, ekonomide olumlu gelişmeleri beraberinde getirmiştir. Bu çerçevede, dış finansman koşulları ve cari işlemler dengesinde iyileşme, talep ve kredi kompozisyonu ile büyümesinde normalleşme ve Türk lirası mevduat payında önemli bir artış görülmüştür.

TCMB, politika kararlarını enflasyonun ana eğilimini geriletecek ve enflasyonu orta vadede %5 hedefine ulaştıracak parasal ve finansal koşulları sağlayacak şekilde almaya devam edecektir. TCMB 2023 yılında attığı adımlarla, 2023-IV Enflasyon Raporu ile paylaştığı dezenflasyon patikasının gerçekleşmesi için gerekli zemini hazırlamıştır. Parasal sıkılaştırmanın enflasyon üzerindeki etkileri, 2023 yılının son çeyreğinde aylık enflasyonun ana eğilimindeki iyileşmeyle görülmeye başlanmıştır. Aylık enflasyonun ana eğiliminde belirgin ve kalıcı bir düşüş sağlanana ve enflasyon beklentileri öngörülen tahmin aralığına yakınsayana kadar sıkı para politikası duruşu sürdürülecektir. Enflasyonda belirgin ve kalıcı bir bozulma öngörülmesi durumunda ise para politikası duruşu sıkılaştırılacaktır. Para politikasındaki duruş; yurt içi talepte dengelenme, Türk lirasında reel değerlenme ve enflasyon beklentilerinde düzelme vasıtası ile aylık enflasyonun ana eğilimini düşürecek ve dezenflasyon süreci 2024 yılının ikinci yarısında yıllık enflasyondaki düşüş ile belirgin hale gelecektir. Dezenflasyon döneminde 2026 yılında tek haneli enflasyona ulaşmak için gerekli para politikası duruşu kararlılıkla sürdürülecektir. Bu dönemi öngörülebilirliğin artacağı, kaliteli büyüme ve enflasyondaki düşüşün kalıcı olarak sağlanacağı istikrar dönemi takip edecektir.

Millî mücadele ve istiklal ruhumuzun simgesi olan Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılına başlarken, ülkemizi daha da ileri taşımak için her birimize önemli görevler düşmektedir. TCMB olarak bizim görevimiz, fiyat istikrarını sağlama amacımız doğrultusunda dezenflasyonun en kısa sürede tesis edilmesi ve enflasyonun tek haneye indirilmesidir. Bu görevi layıkıyla yerine getirmek her zaman olduğu gibi 2024 yılında da en önemli hedefimiz olacaktır.