2.3 Finansal Sisteme Yönelik Düzenlemeler ve Diğer Operasyonlar

2.3.1 Kredi Kartı Azami Faiz Oranları

2020 yılı kasım ayından itibaren kredi kartı işlemlerinde uygulanacak azami faiz oranları; güncel piyasa koşullarını yansıtan, öngörülebilir ve kurala bağlı bir yöntem ile belirlenmeye başlanmıştır. Söz konusu oranların belirlenmesinde Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2020/4) çerçevesinde hesaplanan referans oran esas alınmakta ve söz konusu oranlar aşağıdaki yöntemle hesaplanmaktadır (Tablo 2.3.1.1).

Tablo 2.3.1.1. Kredi Kartı İşlemlerinde Uygulanacak Azami Faiz Oranları (%)

Piyasa mekanizmalarının işlevselliğini artırmak ve kaynakların verimli kullanımını desteklemek amacıyla 25 Temmuz 2023 tarihinde yapılan düzenleme ile kredi kartı azami akdi faiz oranında ayrışmaya gidilerek, nakit çekim veya kullanım işlemlerinde uygulanan azami faiz oran daha yüksek belirlenmiştir. Bu kapsamda; kredi kartları vasıtasıyla yapılan nakit çekim veya kullanım işlemlerinde uygulanacak aylık azami akdi faiz oranının aylık referans orana 131 baz puan eklenerek belirlenmesine karar verilmiştir. TL cinsinden kredi kartı işlemlerinde uygulanacak aylık azami gecikme faiz oranları ise, TL cinsinden kredi kartı işlemlerinde uygulanacak aylık azami akdi faiz oranlarına 30 baz puan eklenerek belirlenmektedir.

Bu çerçevede, 2022 yılı aralık ayından itibaren uygulanan azami akdi ve gecikme faiz oranları Tablo 2.3.1.2’de gösterilmektedir.

Tablo 2.3.1.2. Kredi Kartı İşlemlerinde Uygulanacak Azami Faiz Oranları (%)

2.3.2 Ücret Düzenlemeleri

2.3.2.1 Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretler

Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2020/4) kapsamında bankaların sundukları ürün ve hizmetler karşılığında ticari müşterilerden alabilecekleri ücretler düzenlenmiştir. Tebliğ’in amacı bankaların ticari müşterileri ile gerçekleştirdiği işlemlerde öngörülebilirliğin ve şeffaflığın artırılması, kavram ve terim birliğinin sağlanması ve aşırı ücretlendirmenin önlenmesidir.

2020/4 sayılı Tebliğde, 23 Haziran 2023, 25 Kasım 2023 ve 22 Aralık 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan düzenlemeler ile değişiklikler yapılmıştır. Bu çerçevede, 23 Haziran 2023 tarihinde yapılan değişiklik ile referans oranı ilanında değişikliğe gidilmiştir. Düzenleme öncesinde, referans oran her ayın sondan beşinci iş günü ilan edilmekte iken, düzenlemeyle birlikte ilgili ayın sondan beşinci iş gününden sonra aynı ayda Para Politikası Toplantısı yapılması halinde, referans oranının toplantının yapıldığı tarihteki en güncel veriler çerçevesinde hesaplanarak ilan edilmesi sağlanmıştır.

25 Kasım 2023 tarihinde yapılan değişiklik ile EFT ve FAST işlemlerinde geç işlemler olarak nitelendirilen işlemlerde ve EFT’nin resmi çalışma saatleri dışında ve hafta sonu gerçekleştirilen FAST işlemlerinde azami tarifenin yüzde elli artırımlı uygulamasına son verilmiştir. Bununla birlikte, basılı ekstre için katlanılan maliyetin ticari müşterilere aynen yansıtılabilmesine yönelik düzenleme yapılmıştır.

22 Aralık 2023 tarihinde yapılan değişiklik ile referans orana üst sınır getirilmiştir. Referans oranının hesaplama yönteminde bir değişiklik gerçekleştirilmemekle birlikte, 32-45 gün vadeli TL mevduata bankaların uyguladıkları ağırlıklı ortalama akım faiz oranı ile politika faiz oranının yüzde on fazlasının düşük olanı dikkate alınarak hesaplanan referans oranının üst sınırı 3,11 olarak belirlenmiştir. 22 Aralık 2023 tarihinde yapılan değişiklik ile ayrıca, 2020/4 sayılı Tebliğde maktu olarak belirlenen EFT, FAST ve Havale işlemlerine ilişkin parasal sınırlar ve azami ücretlerin, her yıl TCMB tarafından hesaplanarak bankalara bildirilmesine yönelik düzenleme yapılmıştır.

Ayrıca, 2020/4 sayılı Tebliğ kapsamında ticari müşterilerden alınan ücretlere ilişkin olarak yaklaşık 550 adet başvuruya cevap verilmiştir.

2.3.2.2 Bankalarca Finansal Tüketicilerden Alınabilecek Ücretler

7 Mart 2020 tarih ve 31061 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2020/7 Sayılı Finansal Tüketicilerden Alınacak Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ ile kuruluşların sundukları ürün ve hizmetler karşılığında finansal tüketicilerden alabilecekleri ücretler düzenlenmiştir. 2020/7 sayılı Tebliğ’in amacı, kuruluşlar tarafından finansal tüketicilere sunulan ürün veya hizmetlere ilişkin olarak faiz veya kâr payı dışında alınacak her türlü ücret, komisyon ve masraf türleri ile bunlara ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir.

2023 yılında ücret düzenlemeleri kapsamında düzenleme ihtiyacı olan konular belirlenmiş ve bu kapsamda 2020/7 sayılı Tebliğ’de aşağıda yer alan değişiklikler yapılmıştır.

25 Kasım 2023 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan değişiklikle EFT ve FAST işlemlerinde geç işlemler olarak nitelendirilen işlemlerde ve EFT sisteminin resmi çalışma saatleri dışında ve hafta sonu gerçekleştirilen FAST işlemlerinde azami tarifenin yüzde elli artırımlı uygulanmasına son verilmesine ilişkin düzenleme yapılmıştır.

22 Aralık 2023 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan değişiklikle Tebliğde yer alan EFT, FAST ve Havale işlemlerine ilişkin parasal sınırlar ve azami ücretlerin her yıl TCMB tarafından hesaplanarak bankalara bildirilmesine yönelik düzenleme yapılmıştır.

Ayrıca, 2020/7 sayılı Tebliğ kapsamında finansal tüketicilerden alınan ücretlere ilişkin olarak yaklaşık 9.500 adet başvuruya cevap verilmiştir.