2.5 Finansal Altyapı
2.5.1 TCMB Ödeme Sistemleri Kullanım İstatistikleri
Bankalararası Türk Lirası Aktarım Sistemi (EFT), Müşterilerarası Türk Lirası Aktarım Sistemi (PÖS), Elektronik Menkul Kıymet Transfer Sistemi (EMKT) ve İhale Sistemi (İHS) bileşenlerinden oluşan TCMB Ödeme Sistemleri ile anlık ödeme sistemi olan Fonların Anlık ve Sürekli Transferi Sistemi (FAST) TCMB tarafından geliştirilen ve işletilen sistemlerdir.
EFT Sistemi’nde gerçekleşen işlemler ile EFT ve EMKT’de fon ve menkul kıymet aktarımının eş zamanlı olarak gerçekleştiği ödeme karşılığı teslimat işlemlerinin toplam tutarı 2023 yılı için 286,29 trilyon TL olmuştur. EFT’de, 2023 yılı günlük ortalama işlem tutarı 1,13 trilyon TL olarak gerçekleşmiştir. EFT’de 2023 yılında yaklaşık 3,2 milyon işlem gerçekleşmiş ve günde ortalama 12,9 bin mesaj işlenmiştir. EFT’de tutar olarak 2023 yılında bir önceki yıla göre yaklaşık %85 daha fazla işlemin mutabakatı gerçekleştirilmiştir (Grafik 2.5.1.1).
PÖS’te 2023 yılında gerçekleşen mesajların toplam tutarı 165,9 trilyon TL olmuştur. 2023 yılında günlük ortalama işlem tutarı 655,74 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Sistemde 2023 yılında 776,2 milyon işlem gerçekleşmiş ve günde ortalama 3 milyon mesaj işlenmiştir. PÖS’te 2023 yılında 2022 yılına göre yaklaşık %13,6 daha az sayıda işlemin mutabakatı yapılmıştır (Grafik 2.5.1.2). Bu gelişmede FAST Sisteminin 8 Ocak 2021 tarihinde devreye alınması ve işlem tutar limitinin kademeli olarak artırılması ile perakende ödemelerin bir kısmının PÖS’ten FAST Sistemi’ne kaymasının etkili olduğu değerlendirilmektedir.
İHS’de ise günlük ortalama 857 adet mesaj işlenmiştir.
2023 yıl sonu itibarıyla TCMB Ödeme Sistemlerinde 62 katılımcı bulunmaktadır.
Grafik 2.5.1.1: TCMB Ödeme Sistemlerinde Gerçekleşen Toplam Ödeme Tutarı
(Trilyon TL)
(*) 1,13 trilyon TL Bankalararası TL Aktarım Sistemi ve 655 milyar TL Müşterilerararası TL Aktarım Sisteminde gerçekleşen ödemedir.
Kaynak: TCMB
Grafik 2.5.1.2: TCMB Ödeme Sistemlerinden Geçen Toplam Mesaj Adedi (Milyon Adet)
(*) 3.068.361 adet Müşterilerarası TL Aktarım Sisteminden ve 12.952 adet Bankalararası TL Aktarım Sisteminden geçen işlemlerdir.
Kaynak: TCMB
2.5.2 Fonların Anlık ve Sürekli Transferi (FAST) Sistemi ve Kullanım İstatistikleri
TCMB bünyesinde geliştirilen ve 8 Ocak 2021 itibariyle kullanıma açılan anlık ödeme sistemi FAST, TCMB’nin Türkiye’de ödemeler altyapısının yenilikçi iş yapma yöntemlerini destekleyecek şekilde modernleştirilmesine yönelik başlattığı çalışmaların en önemli aşamalarından birisidir. FAST Sistemi 7 gün 24 saat hizmet vermekte olup ödemeler saniyeler içerisinde uçtan uca tamamlanmakta ve kullanıcıların işlemin sonucuna ilişkin anlık olarak bilgilendirilmesi sağlanmaktadır.
Kademeli olarak artırılan FAST işlem tutar limiti, 14 Şubat 2023 tarihinde dinamik doğrulamalı karekod kullanılan iş yeri ödemeleri de dahil olmak üzere 20 bin TL’ye; 21 Aralık 2023 tarihinde ise işlem tutar limiti 50 bin TL, dinamik doğrulamalı karekod kullanılan iş yeri ödemeleri limiti ise 100 bin TL’ye yükseltilmiştir.
Uluslararası Banka Hesap Numarası (IBAN) gerekmeksizin para transferi yapılmasına olanak sağlayan Kolay Adresleme Sistemi (KOLAS) sayesinde FAST Sistemi’nde işlemler telefon numarası, TC kimlik numarası, e-posta adresi, pasaport numarası veya vergi kimlik numarası kullanılarak gerçekleştirilebilmektedir. 31 Aralık 2023 tarihinde KOLAS tekil müşteri adedi 22 milyondur.
FAST Sistemi’nde kişiden kişiye para transferleri ve iş yeri ödemeleri standartlara uygun olarak oluşturulmuş TR Karekod kullanılarak IBAN bilgisi paylaşmaksızın gerçekleştirilebilmektedir.
Güvenlik Katman Servisi (SİPER) sayesinde FAST dahil tüm fon transferi işlemlerinde para transferini başlatan kurum ile alıcı kurum arasında yasa dışı bir işlem riski hakkında bilgi paylaşılabilmektedir.
Borçlunun alacaklıdan para talep etmesini sağlayan Ödeme İste Katman Servisi geliştirilerek aralık ayında pilot olarak kullanıma açılmıştır.
Tüm katman servisler, ödeme ve para transferi işlemlerinin sorunsuz, hızlı ve güvenilir bir ortamda her an, her yerde gerçekleşebilmesine katkı sağlayan, önemli adımlardır.
2023 yılı içerisinde FAST Sistemi’nden geçen mesajların toplam tutarı 8,86 trilyon TL olmuştur. Günlük ortalama işlem tutarı 24,3 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Sistemde 2023 yılında 3,3 milyar adet işlem gerçekleşmiş ve günde ortalama 9 milyon adet mesaj işlenmiştir. 2023 yıl sonu itibarıyla günlük en yüksek işlem adedine 15 Kasım 2023 tarihinde 19 milyon adet işlemle ulaşılmıştır (Grafik 2.5.2.2).
Ödeme ve e-para kuruluşlarının FAST Sistemi’ne katılımı için sertifikasyon süreci başarıyla tamamlanarak 10 kuruluşun, FAST Sistemine katılımı sağlanmıştır.
31 Aralık 2023 tarihi itibariyle Sistemin 36 katılımcısı bulunmaktadır.
Grafik 2.5.2.1: Fonların Anlık ve Sürekli Transferi Sisteminde Gerçekleşen Ödeme Tutarı
(Milyar TL)
Kaynak: TCMB
Grafik 2.5.2.2: Fonların Anlık ve Sürekli Transferi Sisteminden Geçen Mesaj Adedi (Milyon)
Kaynak: TCMB
2.5.3 6493 Sayılı Kanun Uyarınca Çıkarılan Düzenlemeler
Ödeme Hizmetleri Yönetmeliği ile Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemleri ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcılarının Ödeme Hizmetleri Alanındaki Veri Paylaşım Servislerine İlişkin Tebliğde Değişiklik Yapılması
TCMB tarafından 1 Aralık 2021 tarihli ve 31676 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı İle Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik” (Ödeme Hizmetleri Yönetmeliği) ile “Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemleri ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcılarının Ödeme Hizmetleri Alanındaki Veri Paylaşım Servislerine İlişkin Tebliğ” hükümlerinin uygulama alanı bulmasıyla birlikte, sektör ihtiyaçları, tüketici şikâyetleri, uluslararası standartlar, en iyi uygulamalar ve diğer ülkelerdeki düzenlemeler de dikkate alınarak kuruluşların etkin, sorunsuz ve kesintisiz bir şekilde faaliyet göstermesine katkıda bulunulmasını teminen söz konusu Yönetmelik ve Tebliğ’de bazı değişiklikler yapılmış olup bu değişiklikler 7 Ekim 2023 tarihli ve 32332 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Asgari Özkaynak Miktarlarının Yeniden Belirlenmesi ile İlgili Tebliğin Yayımlanması
Ödeme Hizmetleri Yönetmeliğinin “Asgari özkaynak yükümlülüğü ve mesleki sorumluluk sigortası” başlıklı 33’üncü maddesinin birinci fıkrasındaki öz kaynak uyarınca; tutarlarının, TÜİK tarafından yayımlanan fiyat endekslerindeki yıllık değişimler göz önünde bulundurularak TCMB tarafından her yıl Ocak ayında tekrar değerlendirilmesi düzenlenmektedir.
Bu kapsamda, 28 Ocak 2023 tarihli ve 32087 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak 30 Haziran 2023 tarihinde yürürlüğe girmek üzere Tebliğ yayımlanarak münhasıran fatura ödemelerine aracılık yapan ödeme kuruluşları, münhasıran hesap bilgisi hizmeti sağlayan ödeme kuruluşları dışındaki diğer ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşları için söz konusu asgari öz kaynak tutarları sırasıyla 7 milyon TL, 15 milyon TL ve 41 milyon TL olarak belirlenmiştir.
6493 sayılı Kanun’un 12’nci maddesinin ikinci fıkrasının (b) ve (h) bentleri uyarınca Kanun Kapsamı Dışında Kalanların Bildirim Yükümlülükleri Hakkında Bilgilendirme Rehberinin Güncellenmesi
Ödeme Hizmetleri Yönetmeliğinin “Kapsam dışında kalanların bildirim yapma yükümlülüğü” başlıklı 82’nci maddesi kapsamında 2022 yılında hazırlanan “6493 sayılı Kanun’un 12’nci maddesinin ikinci fıkrasının (b) ve (h) bentleri uyarınca Kanun Kapsamı Dışında Kalanların Bildirim Yükümlülükleri Hakkında Bilgilendirme Rehberi” güncellenmiştir.
TR Karekod Yönetmeliğinin Uygulanmasına Dair Gerçekleştirilen Çalışmalar
Ödeme Hizmetlerinde TR Karekod’un Üretilmesi ve Kullanılması Hakkında Yönetmelik uyarınca TR Karekod ile yapılacak işlemlere ilişkin ödeme hizmeti sağlayıcıları tarafından yürütülmekte olan teknik altyapının oluşturulması süreci takip edilmiş ve TR Karekod ile yapılan ödemelerin yaygınlaştırılması konusunda başta BKM olmak üzere ilgili paydaşlarla birlikte eş güdüm içerisinde çalışmalar yürütülmüştür. Yürütülen teknik geliştirme ve yaygınlaştırma çalışmaları sonucunda ülkemizdeki mevcut POS’ların %85’inde TR Karekod aracılığıyla kartlı ödeme gerçekleştirilmesi ve ülkemizdeki ATM’lerin neredeyse tamamında TR Karekod ile para çekilmesi mümkün hale gelmiştir. Öte yandan, FAST TR Karekod ile ödeme gerçekleştirmek için teknik hazırlıkları tamamlanmış olan POS’ların oranı ise %80’e ulaşmış olup ödeme hizmeti sağlayıcıları tarafından iş yerleri ile sözleşme süreçlerinin tamamlanmasıyla birlikte bahse konu POS’larda TR Karekod aracılığıyla FAST işlemlerinin gerçekleştirilmesi mümkün hale gelecektir.
Diğer taraftan, bir bacağı yurt dışında olan sınır ötesi ödemelerin geleneksel ödeme yöntemlerine ilave olarak TR Karekod gibi yenilikçi ödeme yöntemleri ile de gerçekleştirilebilmesine yönelik ödeme hizmeti sağlayıcıları tarafından birtakım girişimler olduğu görülmüştür. Bu kapsamdaki çalışmaları destekleyebilmek ve ödeme hizmeti sağlayıcılarının TR Karekodlu sınır ötesi ödemeleri birlikte çalışabilir bir şekilde ve TR Karekodun mevcut yaygınlığındaki ağ etkisinden faydalanarak gerçekleştirilebilmeleri için ihtiyaç duyulan akışların ve teknik geliştirmelerin BKM koordinasyonunda ödeme hizmeti sağlayıcılarının katılımıyla belirlenebilmesine yönelik çalışmalar yürütülmektedir. Söz konusu çalışmaların nihai halini almasıyla birlikte TR Karekodlu sınır ötesi ödemeler için ödeme hizmeti sağlayıcıları tarafından esas alınacak rehber niteliğinde bir doküman oluşturulması beklenmektedir.
Buna ilave olarak, TR Karekodlu ödemelerin daha fazla senaryoda kullanılabilmesine imkan sağlamak amacıyla BKM koordinasyonunda ödeme hizmeti sağlayıcılarının katılımıyla yürütülmekte olan çalışmalardan diğerleri ise ATM’lerden para yatırmak amacıyla kullanılabilecek TR Karekodlu akışların ve üçüncü taraf mobil uygulamalar ile gerçekleştirilecek TR Karekodlu ödeme akışlarının belirlenmesine yöneliktir. Söz konusu akışlara nihai hallerinin verilmesine ve hayata geçirilmesine yönelik çalışmalar 2024 yılında yürütülecektir.
Bununla birlikte, TR Karekod ile ödeme farkındalığının ve bilincinin müşteriler ve iş yerleri nezdinde oluşturulabilmesi ile TR Karekod ile ödeme deneyiminin iyileştirilebilmesi ve işyerlerinde FAST TR Karekod başta olmak üzere TR Karekodlu ödemelerin kabul edilebilirliğinin yaygınlaştırılabilmesi için çeşitli aksiyonlar 2023 yılı içerisinde belirlenmiş olup bu aksiyonların 2024 yılı içerisinde hayata geçirilmesine yönelik çalışmaların yürütülmesi öngörülmektedir.
Ödeme Hizmetleri Veri Paylaşım Servisleri (ÖHVPS) GEÇİT Altyapısına İlişkin Çalışmalar
12 Kasım 2019 tarihinde güncellenen 6493 sayılı Kanunun 12’nci maddesinin birinci fıkrasına ödeme emri başlatma hizmeti (f bendi) ve ödeme hesabına ilişkin konsolide edilmiş bilgilerin çevrim içi platformlarda sunulması hizmeti (g bendi) eklenerek Ödeme Hizmetleri Veri Paylaşım Servisleri (ÖHVPS) olarak da adlandırılan söz konusu hizmet türleri kanun kapsamında ödeme hizmeti olarak tanımlanmıştı.
Diğer taraftan, ülkemiz koşulları ve ihtiyaçları da göz önünde bulundurularak, paydaşların hızlı entegrasyonu, verimli ve etkin bir ödeme hizmetleri veri paylaşım servisleri deneyimi için teknik hizmet sağlayıcı odaklı bir uygulama mimarisi tasarlanmış ve bu doğrultuda BKM’nin teknik hizmet sağlayıcı olarak belirlenmesi ile BKM tarafından tamamen yerli, beşerî ve teknik kaynaklar ile geliştirilen ve ortak ÖHVPS altyapısı olarak konumlandırılan BKM API GEÇİDİ (GEÇİT), 1 Aralık 2022 tarihinde devreye alınmış, testlerini ve teknik sertifikasyonlarını başarıyla tamamlayan bankalar ‘GEÇİT’ üzerinden Hesap Hizmeti Sağlayıcıları (HHS) olarak hizmet vermeye başlamıştır.2 Düzenlemelerle belirlenen ilk 10 katılımcı ve bazı öncü bankalar (toplam 16 Banka) teknik sertifikasyonlarını tamamlayarak HHS olarak GEÇİT üzerinden hizmet vermektedir. Bankalar HHS rolüne ek olarak isterlerse, 6493 Sayılı Kanun’un 13’üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca, Ödeme Hizmeti Sağlayıcısı (YÖS) rolü ile de sisteme dâhil olabilmektedir. Öte yandan bankalar 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu kapsamında değerlendirildikleri için diğer ödeme hizmeti sağlayıcıları gibi TCMB’den faaliyet izni almaları gerekmemektedir. Halen 15 Banka YÖS olarak hizmet vermektedir.
Mevcut ödeme kuruluşları ve ödeme ve elektronik para kuruluşları YÖS olmak isterlerse BKM tarafından yapılacak teknik sertifikasyona ek olarak 6493 sayılı Kanun’un 12’nci maddesinin birinci fıkrasının (f) ve (g) bentleri kapsamında faaliyet genişletme izni, hâlihazırda ödeme kuruluşu olmayanların ise faaliyet izni alması gerekmektedir. Bu kapsamda 4 banka dışı ödeme hizmeti sağlayıcısı teknik sertifikasyon ve lisans süreçlerini başarıyla tamamlayarak YÖS olarak GEÇİT altyapısına entegre olmuşlardır. YÖS olan bankalarla birlikte toplam 19 YÖS bulunmaktadır. 8 kuruluşun ise YÖS olmak üzere çalışmaları devam etmektedir. ÖHVPS’ye ilişkin hazırlanan genel ağ sayfasında üretim ortamındaki katılımcılar (HHS ve YÖSler) ile BKM Teknik Sertifikasyon sürecini tamamlayanlar listelenmeye başlamıştır.3
TCMB üst yönetiminin, ödeme ve elektronik para kuruluşları tarafından yürütülmekte olan teknik ve operasyonel çalışmaların sorunsuz bir şekilde sonuçlanması için, finansal teknolojiler ve ödemeler alanında yaşanan güncel gelişmeler kapsamında, ilave süre verilmesinin uygun olacağı değerlendirmeleriyle, 7 Ekim 2023 tarih ve 32332 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan düzenleme ile uyum süreleri ilk 10 banka için 30 Eylül 2023’e, diğer ödeme hizmeti sağlayıcılar için ise 30 Eylül 2024’e ertelenmiştir. Ödemeler alanındaki söz konusu düzenleme güncellemelerinde ÖHVPS Uyum Tarihlerindeki değişikliklere ek olarak düzenlemelerde “Dijital Cüzdan” tanımlanmış, dijital cüzdan hizmetinin sunulması ile ilgili şartlar düzenlenmiştir. Bu kapsamda ÖHVPS API İlke ve Kurallarında (API Standardı) “Dijital Cüzdana Kart Ekleme” akışı eklenmiştir. Halen HHS olarak GEÇİT’e bağlanmış olan Kart Çıkaran Kuruluşların 30 Haziran 2024 tarihine kadar söz konusu akışa uyum sağlamaları beklenmektedir.
Ek olarak, 1 Aralık 2023 itibari ile ÖHVPS API Standardında 1.0.2 sürümünden 1.1.0 sürümüne geçilmiştir. Bu kapsamda mevcut fonksiyonlardaki iyileştirmeler yanında standarda Olay Bildirim Servisleri ile Ayrık Güçlü Kimlik Doğrulama eklenmiştir.
Etiket Kullanımı Hakkında Talimat’ın Güncellenmesi
10 Ağustos 2023 tarih ve “Etiket Kullanımı Hakkında” konulu TCMB Talimatı ile kişilerin yetkisiz temsilciler ile işlem yapmalarını önleyebilmek için temsilciler tarafından kullanılacak etiket ve sertifikalara ilişkin esaslar çerçevesinde temsilcilerin kullanması gereken etiket formatı güncellenmiştir.
Dolandırıcılık Eylemlerine ilişkin Talimat’ın Yayımlanması
1 Kasım 2023 tarih ve “Dolandırıcılık Eylemlerine ilişkin Talimat” konulu TCMB Talimatı ile ödemeler alanının güvenliğinin sağlanması, tüketici mağduriyetlerinin önlenmesi ve ödeme ve elektronik para kuruluşlarının itibarının korunmasını teminen çeşitli hususlarda 6493 sayılı Kanun ve buna ilişkin ikincil düzenlemeler başta olmak üzere ilgili tüm düzenlemelere uyum durumunun kuruluşlar tarafından gözden geçirilmesi ve geliştirilmesinde yarar görülen hususlarda gerekli aksiyonların ivedilikle alınması uygun görülmüştür.
Yönetmeliğin 19 uncu Maddesi Üçüncü Fıkrası Kapsamında Kurulacak İş Birliklerinde Logo ve Marka Kullanımına İlişkin Talimat’ın Yayımlanması
18 Ağustos 2023 tarih ve “Yönetmeliğin 19 uncu Maddesi Üçüncü Fıkrası Kapsamında Kurulacak İş Birliklerinde Logo ve Marka Kullanımına ilişkin Talimat” konulu TCMB Talimatı ile Yönetmeliğin 19 uncu maddesi kapsamındaki iş birliği türünde, ödeme ve elektronik para kuruluşlarının ve temsilcilerinin logo ve marka kullanımı güncellenmiştir.
6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun Kapsamındaki İdari Para Cezalarına İlişkin Açıklama Rehberinin Güncellenmesi
İdari para cezası süreçlerinin daha etkin bir şekilde işletilebilmesini teminen İdari Para Cezalarına İlişkin Açıklama Rehberi, 1 Aralık 2021 tarihli ve 31676 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemleri ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcılarının Ödeme Hizmetleri Alanındaki Veri Paylaşım Servislerine İlişkin Tebliğ hükümlerini de içerecek şekilde güncellenmiştir.
2 https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Duyurular/Basin/2022/DUY2022-48
3 https://bkm.com.tr/urunler-ve-hizmetler/odeme-hizmetleri-veri-paylasim-servisleri/
2.5.4 İşyeri Kayıt Sistemi’ne (İKS) Yönelik Çalışmalar
İşyeri Kayıt Sistemi (İKS) ödeme işlemlerine ilişkin süreçlerin kolaylaştırılması ve ödemeler alanında dolandırıcılık ve kötü niyetli kullanım faaliyetlerinin önlenmesi amacıyla, ödeme hizmeti kapsamına giren bir ödeme yöntemi ile mal ve hizmet sunan iş yerlerine ilişkin iş yeri kodlarının merkezi bir noktadan verilebilmesi ve takip edilebilmesi amacıyla 2022 yılında hayata geçirilmişti. Söz konusu sisteme Ödeme Hizmetleri Yönetmeliği’nin geçiş sürecinin tamamlanmasıyla birlikte iş yerlerine ödeme hizmeti kapsamına giren bir ödeme yöntemi ile ödeme hizmeti sunmakta olan bankaların ve banka dışı ödeme hizmeti sağlayıcıların katılımı tamamlanmış olup bu tür hizmetleri yeni sunmaya başlayacak olan ödeme hizmeti sağlayıcıların sisteme katılım süreci BKM tarafından yürütülmektedir.
Öte yandan, İKS kapsamında Türkiye Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları Birliği (TÖDEB) tarafından TCMB’ye iletilen talep kapsamında ödeme hizmeti sağlayıcılarının başka bir ödeme hizmeti sağlayıcısının altyapısını kullanarak ödeme hizmeti sunduğu durumlarda ödeme hizmeti sağlayıcıları arasında yapılmakta olan bilgi paylaşımının standartlaştırılması ve söz konusu veri paylaşımının merkezi bir yapı üzerinden yapılması talebine istinaden BKM koordinasyonunda ödeme hizmeti sağlayıcılarının katılımıyla yürütülen çalışmalar sonucunda Veri Paylaşım Servisleri akışları hayata geçirilmiştir. Bahse konu akışlar özellikle banka dışı ödeme hizmeti sağlayıcılarının bankaların altyapılarını kullanarak ödeme hizmeti sunduğu durumlarda bankalarla iş yerlerine yönelik paylaşacakları verileri sınırlandırıp standartlaştırarak sektördeki rekabetin desteklenmesi ve anılan veri paylaşımının İKS üzerinden yapılmasına imkan sağlayacak sürecin verimliliğini ve etkinliğini artırma noktasında fayda sağlamıştır.
2.5.5 Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemlerinin Faaliyetlerine İlişkin İzinler
Diğer faaliyetlerin onaylanması
- Bir ödeme sisteminin diğer faaliyet başvurusu onaylanmıştır.
Türkiye’de Faaliyet Gösteren Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemlerinin Sayısı
31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla 6493 sayılı Kanun uyarınca Türkiye’de faaliyet gösteren 8 adet ödeme sistemi ve 4 adet ise menkul kıymet mutabakat sistemi bulunmaktadır.
2.5.6 Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Faaliyetlerine İlişkin İzinler
Faaliyet İzni
- 7 şirketin faaliyet izni başvurusu onaylanarak Resmi Gazete’de duyurulmuştur.
- 1 şirketin faaliyet izni başvurusu reddedilmiştir.
Faaliyet İzni Genişletme
- 13 kuruluşun faaliyet genişletme başvurusu onaylanarak Resmi Gazete’de duyurulmuştur.
Pay Devri
- 9 kuruluşun 11 pay devri izin başvurusu onaylanmış, 1 pay devri başvurusu reddedilmiştir.
Faaliyet izninin geçici olarak durdurulması
- 1 kuruluşun faaliyet izni geçici olarak durdurulmuştur.
Faaliyet izninin iptali
- 1 Kuruluşun faaliyet izni iptal edilmiştir.
Türkiye’de Faaliyet Gösteren Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Sayısı
31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla 6493 sayılı Kanun uyarınca Türkiye’de faaliyet gösteren 27 adet ödeme kuruluşu ve 53 adet elektronik para kuruluşu bulunmaktadır.
2.5.7 Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarına Uygulanan İdari Yaptırımlar
2023 yılında Kuruluşlar nezdinde gerçekleştirilen gözetim ve denetim faaliyetleri sonucunda, 6493 sayılı Kanun’un “Düzenleme ve kararlara uymamak” başlıklı 27’nci maddesi uyarınca 5 kuruluşa toplamda 1.394.957,00 TL tutarında idari para cezası ve 12 kuruluşa uyarı cezası uygulanmıştır.