2.9. İletişim Politikası ve Faaliyetler

Merkez bankaları açısından etkin bir iletişim politikası ve şeffaflık, uygulanan politikaların etkililiğine katkı sağlamasının yanı sıra bağımsızlığın beraberinde getirdiği hesap verme sorumluluğunun yerine getirilmesi açısından da önem taşımaktadır. Bu çerçevede TCMB 2013 yılında da iletişim ve şeffaflığa önem vererek kuruma ve uygulamakta olduğu politikalara kamuoyu tarafından duyulan güveni güçlendirmeyi ve politikaların etkililiğini artırmayı amaçlamıştır.

TCMB Kanunu’nun 42. maddesi, hesap verme sorumluluğuna ilişkin düzenlemeleri içermektedir. Söz konusu madde çerçevesinde ekonomik görünüm ile para ve kur politikaları uygulamalarına ilişkin 27 Mayıs 2013 tarihinde Başkan Erdem Başçı tarafından Bakanlar Kurulunda sunum yapılmış, 15 Temmuz 2013 tarihinde ise aynı konuda hazırlanan sunum Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu ile paylaşılmıştır. Hesap verme sorumluluğu çerçevesinde TCMB, 2013 yılında da analitik bilançosunu günlük olarak Genel Ağ sitesinde yayımlamış, bağımsız denetimden geçirilmiş olan bilanço ve gelir-gider tabloları ile denetim sonuçlarını bir rapor aracılığıyla kamuoyu ile paylaşmıştır. Benzer şekilde TCMB, aldığı politika kararlarının gerekçeleri ve bunların sonuçlarını da düzenli raporlar ve sunumlar aracılığıyla kamuoyu ile paylaşmıştır.

Uygulanmakta olan para politikası çerçevesinde TCMB’nin temel iletişim dokümanları PPK duyuruları ve Enflasyon Raporu’dur. Bu çerçevede Enflasyon Raporu, 29 Ocak 2013 ve 30 Temmuz 2013 tarihlerinde Ankara’da, 30 Nisan 2013 ve 31 Ekim 2013 tarihlerinde ise İstanbul’da Başkan Erdem Başçı’nın katılımıyla düzenlenen basın toplantıları aracılığıyla yayımlanmıştır. Banka, Enflasyon Raporu ile uluslararası ekonomik gelişmelere; enflasyon, arz ve talep gelişmelerine; finansal piyasalar ve finansal aracılık ile kamu maliyesine ilişkin genel değerlendirmelerini kamuoyu ile paylaşmış, orta vadeli enflasyon ve çıktı açığı öngörülerini açıklamıştır.

2013 yılında da, PPK tarafından kısa vadeli faiz oranlarına ve diğer para politikası araçlarına ilişkin alınan kararlar ile PPK toplantı özetlerinin TCMB Genel Ağ sitesinde yayımlanmasına devam edilmiştir. TCMB, 2014 yılında uygulayacağı Para ve Kur Politikasını 24 Aralık 2013 tarihinde kamuoyu ile paylaşmış, ayrıca “2015 Yılında Para ve Kur Politikası” metnini de 10 Aralık 2014 tarihinde duyuracağını açıklamıştır. TCMB, başlıca faaliyetleri ile kamuoyunu yakından ilgilendiren uygulama değişikliklerini de 2013 yılı boyunca basın duyuruları aracılığıyla paylaşmıştır.

Resmi fiyat istatistiklerinin açıklanması ile PPK toplantısı arasında geçen süre zarfında aylık enflasyon gelişmelerinin kamuoyu tarafından daha sağlıklı biçimde yorumlanmasına katkıda bulunmak amacıyla “Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu”nun enflasyonun açıklandığı günü takip eden iş günü yayımlanmasına devam edilmiştir.

Temel amacı olan fiyat istikrarının yanı sıra finansal istikrarı da gözeten TCMB, daha önce açıkladığı yayımlama takvimi uyarınca 30 Mayıs 2013 ve 28 Kasım 2013 tarihlerinde Finansal İstikrar Raporu’nu Genel Ağ sitesinde açıklamıştır. Finansal İstikrar Raporu’nda finansal istikrar alanında Türkiye’deki ve dünyadaki güncel gelişmeler irdelenerek finansal sisteme ilişkin araştırma çalışmalarına yer verilmiştir.

TCMB, Bankayı ve uyguladığı politikaları tanıtmak amacıyla 2013 yılında çeşitli yayınlar hazırlayarak bu yayınları basılı ve elektronik ortamda paylaşmıştır. Bu kapsamda, 2013 yılında “Parasal Aktarım Mekanizması” ve “Enflasyon ve Fiyat İstikrarı” adlı kitapçıklar yayımlanmıştır. Anılan kitapçıklar bankalara, Türkiye’de ekonomi alanında eğitim veren fakültelere, kütüphanelere, sivil toplum kuruluşlarına ve çeşitli kurumlara dağıtılmıştır. Gerek politika uygulamaları, gerek TCMB’nin kurumsal yapısı, faaliyetleri ve yayınları hakkında kamuoyunun farklı kesimlerinin bilgilendirilmesi amacına yönelik olarak hazırlanmakta olan üç aylık “TCMB Bülten” ve “CBRT Bulletin”in yayımına 2013 yılında da devam edilmiştir. Yurt içinde ve yurt dışında geniş bir çevreye gönderilen Bülten’e TCMB Genel Ağ sitesinden de ulaşılabilmektedir.

Doğrudan iletişim kapsamında Başkan Erdem Başçı tarafından 2013 yılında, yurt içinde ve yurt dışında gerek Banka politika ve uygulamalarını içeren, gerek güncel ekonomik gelişmeleri değerlendiren sunum ve konuşmalar gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda 3 Nisan 2013 tarihinde Mardin, 12 Haziran 2013 tarihinde Giresun, 24 Eylül 2013 tarihinde Denizli ve 11 Aralık 2013 tarihinde Gaziantep’te sanayi ve ticaret odaları tarafından basına açık olarak düzenlenen konferanslarda ekonomik görünüm ile para ve kur politikası uygulamaları konularında sunumlar yapılmıştır. Başkan Başçı çeşitli sivil toplum kuruluşları tarafından düzenlenen organizasyonlara, uluslararası toplantı ve konferanslara katılarak TCMB politikalarını kamuoyuna anlatmıştır. Başkan Başçı aynı zamanda 27 Ağustos 2013 tarihinde Anadolu Ajansı Finans Masası programına katılarak ekonomik görünüm ve para politikaları ile görüşlerini paylaşmıştır. Başkanın, PPK üyelerinin ve Banka üst düzey yetkililerinin yaptıkları sunum ve konuşmalar ile Başkan’ın bazı konuşmalarının video kayıtlarına TCMB Genel Ağ sitesinden erişim mümkündür.

TCMB iletişim politikası kapsamında banka ekonomistleri tarafından yöneltilen teknik düzeyde görüşme talepleri, 2011 yılının Mayıs ayından bu yana basına kapalı olarak düzenlenen toplantılar ile karşılanmaktadır. PPK üyelerinin yanı sıra ilgili birim temsilcilerinin katılımıyla düzenlenen toplantılarda Baş Ekonomist veya Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürü tarafından son dönem makroekonomik gelişmelere ilişkin bir sunum yapılmakta, ardından PPK üyeleri katılımcıların sorularını cevaplandırmaktadırlar. 2013 yılında Ankara’da düzenlenen 10 toplantıya yerli ve yabancı yaklaşık 450 ekonomist ve analist katılmıştır. Toplantılarda yapılan sunumlar “Teknik Sunumlar” başlığı ile Genel Ağ sitesi aracılığıyla paylaşılmıştır.

TCMB’nin en önemli iletişim kanalı olan TCMB Genel Ağ sitesi 2013 yılında da etkili bir şekilde kullanılmaya devam edilmiş, siteyi hafta içi günlük ortalama yaklaşık 121.000 farklı (tekil) kişi ziyaret etmiş, ziyaretçiler yaklaşık 9,2 milyon sayfaya ulaşmışlardır. 2013 yılı içinde en sık ziyaret edilen belgeler sırasıyla Faiz Oranlarına İlişkin Basın Duyuruları, Finansal İstikrar Raporları, Enflasyon Raporları ve PPK Toplantı Özetleri olmuştur.

Üniversitelerden, kamu kurum ve kuruluşlarından gelen talepler doğrultusunda, 2013 yılında hem TCMB İdare Merkezinde hem de Ankara dışında bilgilendirme programları düzenlenmiş, TCMB’ye ziyarete gelen üniversitelerin üçüncü ve dördüncü sınıf öğrencilerinden oluşan 17 gruba Banka tarihi, para ve kur politikaları ve kariyer olanakları hakkında bilgi veren programlar düzenlenmiştir.

TCMB, Banka dışındaki kişi, kurum ve kuruluşlarla iletişimini sağlamak amacıyla oluşturulan elektronik posta adresi iletisimbilgi@tcmb.gov.tr, Bilgi Edinme Kanunu kapsamında oluşturulan Bilgi Edinme Sistemi (BES) ve Başbakanlık İletişim Merkezi (BİMER) aracılığıyla kendisine yöneltilen başvuruları değerlendirerek cevaplamayı 2013 yılında da sürdürmüştür. BES aracılığıyla 2013 yılında toplam 11.129, BİMER aracılığıyla ise 1.376 başvuru değerlendirilmiştir.

Tüm bunlara ek olarak 2013 yılı boyunca TCMB tarafından, kuruş kullanımının özendirilmesi ve tasarruf bilincinin artırılması konularında çeşitli bilgilendirme faaliyetleri düzenlenmiştir. Söz konusu faaliyetler ile, kuruş kullanımının yaygınlaştırılmasından yola çıkılarak, tasarruf bilincinin yurt genelinde artırılması hedeflenmiştir.

Bu doğrultuda, 14-24 Nisan 2013 tarihleri arasında, TRT tarafından İzmir’de düzenlenen “Uluslararası Çocuk Şenliği” kapsamında TCMB adına bir stant kurulmuştur. Stantta çocuklara TCMB tarafından tasarlanmış olan Türk lirası simgeli ve tasarruf, kuruş, para, kumbara ve banka kavramlarına vurgu yapılan çeşitli materyaller dağıtılmış ve aynı temaların işlendiği çizgi filmlerin gösterimleri yapılmıştır.

Kuruş kullanımının özendirilmesi ve tasarruf bilincinin artırılması faaliyetleri kapsamında Banka ayrıca, 7-9 Mayıs 2013 tarihleri arasında II. Child and Youth Finance International Zirvesi, 22 Mayıs 2013 tarihinde I. Finansal Okuryazarlık ve Erişim Zirvesi ile 30 Ekim-1 Kasım 2013 tarihleri arasında 5. İzmir İktisat Kongresi etkinliklerine tanıtım standı kurarak katılmıştır.

Söz konusu faaliyetler kapsamında ayrıca, Ankara’da bazı ilkokullar ziyaret edilmiş, öğrencilere çeşitli bilgiler aktarılmış, kampanya için hazırlanan materyaller dağıtılmış ve çizgi filmlerin gösterimi yapılmıştır. Yurt genelinde ise 32 farklı ilden gelen eğitim materyali talebi doğrultusunda, 78 okula söz konusu projeye ilişkin malzeme gönderilmiştir.