2.10. Araştırma ve Geliştirme Çalışmaları

2015 yılında TCMB, akademik çalışmalara verdiği önem doğrultusunda çalışanları tarafından hazırlanmış olan çalışma tebliğlerine ve ekonomi notlarına TCMB Genel Ağ sitesinde yer vermiştir. Bu doğrultuda, Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü bünyesinde yapılan araştırmaların hakem değerlendirmesi sürecinden geçtikten sonra sunulduğu çalışma tebliğleri serisine 2015 yılında 38 yayın eklenmiştir. Ekonomik gelişmelere dair tartışmalara zamanlı bir katkıda bulunmak ve TCMB bünyesinde Türkiye ekonomisi ve para politikası üzerine yapılan çalışmaların sonuçlarını kamuoyuyla paylaşmak amacıyla hazırlanan ekonomi notları kapsamında ise 23 not kamuoyu ile paylaşılmıştır.

2015 yılında ayrıca makroekonomik istikrar, finansal istikrar, likidite yönetimi, ödeme sistemleri ve rezerv yönetimi konularında hazırlanan makalelere yer verilen Central Bank Review adlı hakemli dergi üç defa yayımlanmıştır.

Öte yandan, Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü çalışanlarının katkılarıyla hazırlanmış olan 19 adet makale Social Sciences Citation Index’te listelenen dergilerde yayımlanmıştır. Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü tarafından Banka personeline yönelik olarak düzenlenen seminerler dizisi kapsamında 2015 yılında 30 seminer düzenlenmiş, bu seminerlerde Türkiye’deki ve yurt dışındaki üniversitelerden, uluslararası kuruluşlardan ve diğer merkez bankalarından katılımcılar çalışmaları hakkında sunumlar gerçekleştirmişlerdir.

Yurt içinden çeşitli üniversitelerin öğretim üyelerinin de katılımlarıyla “7. TCMB Dahili Araştırma Konferansı” düzenlenmiştir. Konferansta 6 makale sunulmuş ve tartışılmıştır.

İstanbul Merkez Bankacılığı Araştırma ve Eğitim Merkezi (İMB) çalışanları tarafından 2015 yılı içerisinde toplam 17 adet araştırma ve inceleme yayını gerçekleştirilmiştir. Söz konusu yayınlardan 4’ü Social Sciences Citation Index’te listelenen dergilerde, 7’si TCMB Çalışma Tebliğleri serisi yayınlarında, 2’si Central Bank Review dergisinde ve 4’ü ise çeşitli ulusal ve uluslararası diğer araştırma-inceleme yayınlarında yayımlanmıştır.

İMB, merkez bankacılığı, ekonomi ve finans alanlarında TCMB’nin teknik kapasitesine, bilgi birikimine, iletişimine ve ikili iş birliğine katkıda bulunma amacı doğrultusunda akademisyenlerin, alanında uzman araştırmacıların ve merkez bankalarından ekonomistlerin katılımıyla 22 adet araştırma semineri düzenlemiştir. Ayrıca, TCMB’de yapılan araştırmaların yenilikçi bir bakış ile tartışılmasını sağlamak ve görünürlüğünü artırmak amacıyla 15 farklı kurumdan 17 ekonomistin katıldığı ziyaretçi programını yürütmüştür.

Bunların yanı sıra, 2015 yılında Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından da bazı araştırma ve geliştirme projeleri yürütülmüştür. Bu kapsamda;

• İş Sağlığı ve Güvenliği mevzuatı ile TS OHSAS 18001:2008 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı’nın şartlarına uygun bir yönetim sistemi kurulmuştur. Kurulan bu sistem Türk Standartları Enstitüsü tarafından tetkik edilmiş ve OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi belgesi alınmıştır.
• İlgili mevzuat gereğince ve Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü’nde enerjinin daha verimli kullanılması amacına yönelik olarak gerekli koşullar sağlanmış ve Enerji Yöneticisi sertifikaları temin edilmiştir. Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü’nün enerji kullanımıyla ilgili analiz çalışmalarına başlanmıştır.
• Banknot tasarımı için kullanılan Grafik ve Gravür çizim yazılımlarının altyapısı değiştirilmiş olup ofset banknot kalıplarının üretimini sağlayan “Bilgisayardan Doğrudan Ofset Kalıp Üretim Sistemi”nin alımı çalışmaları tamamlanmıştır.
• Numaratör baskı makinelerinden birinin elektronik kontrol ünitesinin tamamı başta olmak üzere, ana motoru, sensörlerinin büyük bir bölümü ve bazı mekanik parçaları yenilenmek suretiyle modernize edilmiştir. Söz konusu baskı makinesi bilgisayardan kontrol edilebilir hale getirilmiştir. Ayrıca, makinenin elektronik kontrol ünitesi sıfırdan tasarlanmış ve elektronik kontrol ünitesindeki PLC’lerin (Programmable Logic Controller) yazılımı geliştirilmiştir.
• Yeni projeler için araştırma geliştirme ve uygulamaya yönelik fizibilite çalışmaları yapılmıştır.

Ayrıca, Bilişim Teknolojileri Genel Müdürlüğü tarafından 2015 yılında çeşitli projeler ve altyapı çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede;

• TCMB’nin Bilişim teknolojileri ürünlerinin ve hizmetlerinin teknolojik bağımlılık yaratmayacak, esnek ve yaygın altyapılar üzerinde çalışabilirliğini sağlamak amacıyla yazılımların modern kurumsal yazılım geliştirme platformunda çalışacak şekilde dönüştürülmesi çalışmaları ile TCMB bilişim teknolojileri sistemleri ve iş süreçleri arasındaki bağlantının net bir şekilde gösterilerek stratejik ve taktik planların daha kapsamlı bilgiye dayanılarak hazırlanması amacıyla Kurumsal Mimari oluşturma çalışmaları kapsamında uygulama bilgilerini içeren veri havuzu oluşturulmuştur. Bu verilerle mevcut uygulama portföyünün dış kaynak kullanılabilirliği, kesintiye tahammül süresi, karmaşıklık, risk, tahmini dönüşüm maliyeti, kişi bağımlılığı, veri ilişkileri ve büyüklük gibi kriterlere göre dinamik görseller yardımıyla analizine olanak sağlanmış, dönüşüm programı yeniden yapılandırılmıştır.
• TCMB bilişim insan gücü ile bilişim teknolojileri ürünlerinin ve hizmetlerinin kurumsal stratejiler ve performans programları doğrultusunda en uygun ve en etkin şekilde değerlendirilmesinde kurumsal mutabakatı ve Banka Birimlerinin Stratejik Hedeflerinin hizalanmasını sağlamak ve bilişim teknolojileri yönetişiminin kurumsal ölçekte güçlendirilmesinde tavsiyeler üretmek üzere Bilişim Yönlendirme Komisyonu kurulmuştur. Komisyon 2015 yılında üç kez toplanmış ve kurumsal stratejiler doğrultusunda bilişim teknolojileri girişimlerinin önceliklendirilmesi, bunların planlar doğrultusunda gerçekleştirildiğinin periyodik olarak gözden geçirilmesi ve doğru kaynak planlaması yapılmasının sağlanması görevlerini yerine getirmiştir.
• 2015 yılı içerisinde İdare Merkezi ve Olağanüstü Durum Merkezinde bulunan TCMB sunucu sistemleri ile DMZ (DeMilitarized Zone) iletişim altyapısındaki tüm aktif cihazlar ve kablolama altyapısı yenilenmiş, olağanüstü durum senaryolarında oluşabilecek kesintilere karşı anında ve müdahale olmaksızın tepki vererek, iletişime kesintisiz devam edecek duruma getirilmiştir.
• TCMB 2015 yılında The Réseaux IP Européens Network Coordination Centre (RIPE NCC)’ye Yerel İnternet Kayıt Sağlayıcı (Local Internet Registry – LIR) olarak üye olmuştur.
• TCMB Dünya Bankalararası Finansal Telekomünikasyon Kuruluşu (SWIFT) altyapısında; İdare Merkezinde ve Olağanüstü Durum Merkezinde kullanılmakta olan ve cihaz ömürleri dolan “Hardware Security Module” (HSM) donanımları için SWIFT tarafından başlatılan süreç kapsamında yenilenme çalışmaları yapılmıştır.
• TCMB piyasa verilerinin veri dağıtım firmalarına aktarıldığı altyapı tümüyle iç kaynaklar kullanılarak yenilenmiş ve “Piyasalar Veri Dağıtım Sistemi” adıyla hizmet vermeye başlamıştır. Esnek ve genişleyebilir yeni altyapı ile birlikte veri dağıtımı firma bağımsız hale getirilmiştir. Veri yayımlama işlem sürecine gerekli onay mekanizmaları eklenmiş, yayımlanan verilerin önemli bir kısmının Banka kurumsal veritabanından otomatik olarak aktarılması sağlanmıştır.
• TCMB Bilgi Güvenliği Çalışmaları kapsamında bilgi güvenliği konusunda çeşitli eğitim programları düzenlenmiş, mevcut bilgi güvenliği farkındalığı düzeyini ölçmek ve bu farkındalığı arttırmak üzere testler gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, kamu kuruluşları, özel sektör ve üniversitelerin katılım sağladığı siber güvenlikle ilgili organizasyonlarda görev alınmış, Ulusal Siber Olaylara Müdahale Merkezi (USOM) eşgüdümünde yapılan çalışmalara Siber Olaylara Müdahale Ekibi (SOME) olarak katılım sağlanmıştır.
• Bilişim Güvenliği altyapısı ile ilgili performans ve kapasite artışına yönelik iyileştirme çalışmaları yapılmıştır. Güvenlik zafiyetlerinin tespit edilmesi, bilişim sistemlerinin olası tehditlere karşı güçlendirilmesi, gerekli güvenlik önlemlerinin alınması, bilgi güvenliği teknolojik altyapısının iş yükü paylaşımlı, yedekli ve kademeli güvenlik anlayışı temel alınarak geliştirilmesi hedeflenmiştir.