2016 yılı sonu itibarıyla emisyon hacmi bir önceki yıla göre yüzde 19,3 oranında artış göstererek 123 milyar Türk lirasına ulaşmıştır. Dolaşımdaki banknot sayısı ise yüzde 9,2 oranında artış göstererek 2016 yılı sonunda 1.783,3 milyon adet banknota ulaşmıştır. Son beş yıllık dönemde yıl sonu itibarıyla emisyon hacmi yıllık ortalama yüzde 17,5; dolaşımdaki banknot sayısı ise yıllık ortalama yüzde 10,6 oranında artmıştır. (Grafik 29).
Grafik 29. Emisyon Hacmi ve Dolaşımdaki Banknot Sayısı
Tedavülden kaldırılan ve 10 yıllık zaman aşımı süresi devam eden banknotlar hariç tutulduğunda, 30 Aralık 2016 tarihi itibarıyla tedavülde 1.762,3 milyon adet banknot bulunmaktadır. 2016 yıl sonu itibarıyla emisyon hacminin kupür dağılımında, adet olarak en yüksek paya sahip olan kupürler 100 ve 50 Türk lirasıdır (Grafik 30). Adet olarak en yüksek paya sahip iki kupürün (100 ve 50 Türk lirasının) toplam içindeki payı yüzde 54,9 oranındadır. Tutar olarak en yüksek paya sahip 100 ve 200 Türk lirasının toplam içindeki payları ise sırasıyla yüzde 53,9 ve yüzde 27,1 seviyesindedir (Tablo 1).
Grafik 30. Kupür Bazında Dolaşımdaki Banknotlar
(Milyon Adet)
Tablo 1. 30.12.2016 Tarihinde Tedavülde Bulunan Banknotlar
Kupür |
Tutar |
% Dağılım |
Adet |
% Dağılım |
---|---|---|---|---|
200 TL |
33.345.120.200,0 |
27,12 |
166.725.601,0 |
9,35 |
100 TL |
66.217.449.350,0 |
53,85 |
662.174.493,5 |
37,13 |
50 TL |
15.837.684.475,0 |
12,88 |
316.753.689,5 |
17,76 |
20 TL |
4.402.091.780,0 |
3,58 |
220.104.589,0 |
12,35 |
10 TL |
1.981.956.720,0 |
1,61 |
198.195.672,0 |
11,11 |
5 TL |
991.706.817,5 |
0,81 |
198.341.363,5 |
11,12 |
TOPLAM |
122.776.009.342,5 |
99,85 |
1.762.295.408,5 |
98,82 |
Diğer* |
183.903.455,0 |
0,15 |
20.975.563,0 |
1,18 |
GENEL TOPLAM |
122.959.912.797,5 |
100,00 |
1.783.270.971,5 |
100,00 |
* Tedavülden kaldırılan ve 10 yıllık zaman aşımı süresi devam eden banknotlar
Kaynak: TCMB.
Emisyon hacminin GSYİH içindeki payı artış göstermeye devam etmektedir. 2006 yılında yüzde 2,9 olan “Yıllık Ortalama Emisyon Hacmi/GSYİH” oranının, 2016 yılında yüzde 5,4 düzeyinde gerçekleşeceği hesaplanmaktadır (Grafik 31).
Grafik 31. Yıllık Ortalama Emisyon Hacminin GSYİH’ye Oranı
(Yüzde)
2016 yılında Bankamızın hizmet verdiği 21 şube, 16 banknot deposu ve 2 vezne merkezinde 377,4 milyar Türk lirası tutarında tahsilat, 397,5 milyar Türk lirası tutarında tediye olmak üzere toplam 774,9 milyar Türk lirası tutarında işlem gerçekleştirilmiştir.
Gerek banknot kalitesinin iyileştirilmesi, gerekse piyasanın çeşitli kupür ihtiyacının zamanında karşılanabilmesi amacıyla TCMB şubelerinin bulunmadığı 16 ilde faaliyette bulunan banknot depolarında 2016 yılında 48,3 milyar Türk lirası tutarında tahsilat, 50,2 milyar Türk lirası tutarında tediye işlemi yapılmıştır. Diğer bir ifadeyle, TCMB’de gerçekleşen toplam işlem hacminin yüzde 12,7’si banknot depolarında gerçekleşmiştir.
2016 yılında, İstanbul Şubesine bağlı olarak hizmet veren Avrupa Yakası Vezne Merkezi İstanbul ilinin toplam işlem hacminden yüzde 38,3 pay almıştır. Söz konusu dönemde, ülke bazında toplam işlem hacminden Avrupa Yakası Vezne Merkezi yüzde 11,8, Ankara Şubesi yüzde 11,1, İstanbul-Karaköy Şubesi yüzde 10, Anadolu Yakası Vezne Merkezi yüzde 9 ve İzmir Şubesi yüzde 7,9 pay almıştır.