Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, 30 Haziran 1930 tarihinde diğer kamu kurumlarından farklılığının ve bağımsızlığının bir göstergesi olarak anonim şirket statüsünde kurulmuş ve 3 Ekim 1931 tarihinde Ankara’da faaliyetlerine başlamıştır.

Bankanın sermayesi 25.000 Türk lirası olup hisseleri (A), (B), (C) ve (D) sınıflarına ayrılmıştır. (A) sınıfı hisse senetleri, Banka sermayesinin yüzde 51’inden aşağı düşmemek koşuluyla Hazineye aittir. (B) sınıfı hisse senetleri, Türkiye’de faaliyette bulunan milli bankalara; (C) sınıfı hisse senetleri, milli bankalar dışında kalan diğer bankalarla imtiyazlı şirketlere; (D) sınıfı hisse senetleri ise Türk ticaret müesseselerine ve Türk vatandaşlığını haiz tüzel ve gerçek kişilere tahsis edilmiştir. 2016 yılı sonu itibarıyla (A) sınıfı hisselerin toplam hisseler içindeki payı yüzde 55,12; (B) sınıfı hisselerin payı yüzde 25,74; (C) sınıfı hisselerin payı yüzde 0,02 ve (D) sınıfı hisselerin payı ise yüzde 19,12’dir.

Türkiye’de Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)’ne ait olan para basma yetkisi Meclis tarafından süresiz olarak TCMB’ye devredilmiştir. Bu doğrultuda, ülkemizde banknot basma ve ihraç imtiyazı tek elden Bankaya aittir.

25 Nisan 2001 tarihinde 1211 sayılı TCMB Kanunu’nda yapılan değişiklik ile Bankanın temel amacı fiyat istikrarını sağlamak olarak belirlenmiştir. Bankaya, bu amaca yönelik para politikasını ve kullanacağı para politikası araçlarını doğrudan belirleme yetkisi verilmiştir. Bu çerçevede Banka araç bağımsızlığına sahiptir. TCMB diğer yandan, finansal sistemde istikrarı sağlayıcı, para ve döviz piyasaları ile ilgili düzenleyici tedbirleri almaktadır. Bununla birlikte Banka, fiyat istikrarını sağlama amacı ile çelişmemek kaydıyla hükûmetin büyüme ve istihdam politikalarını desteklemekle görevlendirilmiştir.

2016 yılı sonu itibarıyla TCMB, yurt içinde 17 Genel Müdürlük ve Özel Kalem Müdürlüğü ile çeşitli illerde 21 Şube ile faaliyet göstermektedir. Ayrıca, T.C. Dışişleri Bakanlığının Frankfurt, Londra, New York, Pekin, Tokyo ve Doha’da dış temsilcilikleri bünyesinde ekonomi müşavirlikleri ve ataşelikleri de bulunan TCMB, toplam 4.564 personeli ile dünyadaki ve ülkemizdeki gelişmeleri yakından izleyerek sürekli yenilenen dinamik bir yapı içinde politikalarını uygulamakta ve Kanun ile kendisine verilen görev ve yetkiler çerçevesinde faaliyetlerini yürütmektedir.