Önsöz

2018 yılı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından fiyat istikrarını sağlama ve finansal istikrarı destekleme çerçevesinde kapsamlı politika adımlarının atıldığı bir yıl olmuştur. Fiyat istikrarının kalıcı olarak sağlanması amacıyla bütüncül bir strateji oluşturulmuş ve para politikası araçları etkin bir şekilde kullanılmıştır. Ayrıca, yapısal unsurlara dair farkındalık oluşturan çalışmalara devam edilmiştir.

TCMB, 2018 yılında küresel finansal piyasalarda yaşanan dalgalanmaların, uluslararası ticarette artan korumacılık eğilimlerinin ve jeopolitik gelişmelerin Türkiye ekonomisi üzerindeki etkilerini sınırlamak ve riskleri azaltmak amacıyla çok yönlü politika adımları atmıştır. Bu doğrultuda para politikasında sadeleşme süreci tamamlanmıştır. Enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmaları sınırlamak amacıyla güçlü bir parasal sıkılaştırma gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, bu dönemde piyasaların etkin işleyişini sağlamak amacıyla Türk lirası ve döviz likidite yönetimlerini destekleyen finansal istikrar odaklı bir dizi önlem alınmıştır. Bu çerçevede, zorunlu karşılıklar kapsamında rezerv opsiyon mekanizması döviz imkânına ilişkin üst sınır indirilmiş, Türk lirası ve yabancı para zorunlu karşılık oranları düşürülerek piyasalara likidite sağlanmış, bankaların teminat koşullarına esneklik getirilmiş, reeskont kredilerinin geri ödemesinin Türk lirası olarak yapılabilmesine imkân tanınmıştır. Ek olarak; TCMB, Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasında kurumsal ve bireysel yatırımcılarla Türk lirası uzlaşmalı vadeli döviz işlemlerine başlamış, Döviz Karşılığı Türk Lirası Swap Piyasası devreye alınmıştır. Söz konusu adımlarla vadeli işlem piyasalarının derinleşmesi amaçlanmıştır.

Fiyat istikrarı ve finansal istikrar odaklı bütüncül strateji yaklaşımı çerçevesinde, politika eş güdümünü güçlendirmek ve etkin politika bileşimini sağlamak amacıyla TCMB, 2018 yılında ulusal paydaşlarla yürütülen çalışmalara katkıda bulunmuştur. Bu kapsamda, yeniden yapılandırılan Finansal İstikrar ve Kalkınma Komitesi’ne katılım sağlanmıştır. Fiyat istikrarı kapsamında ise, Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesi (Gıda Komitesi)’nin paydaşlarıyla yürütülen faaliyetlere katkı sağlanmaya devam edilmiştir. Gıda Komitesi’nin fiyatlama davranışları, piyasa mekanizması, tedarik zinciri ve üretimde verimlilik yönünde alacağı tedbirlerin orta vadede fiyat istikrarına katkı sağlaması beklenmektedir. Ayrıca, reel sektör kur riskinin yönetimi kapsamında tasarlanan Sistemik Risk Veri Takip Sistemi çalışmalarının finansal istikrarı destekleyeceği değerlendirilmektedir.

Geçtiğimiz yıl içerisinde, iletişim kanalları para politikasını destekleyici bir unsur olarak kamuoyu nezdinde farkındalığı artırmak amacıyla TCMB tarafından aktif şekilde kullanılmıştır. Bu kapsamda TCMB, “Merkezin Güncesi” ve “Herkes İçin Ekonomi” gibi çeşitli platformlar aracılığıyla toplumun her kesimine ulaşarak fiyat istikrarı ve para politikasına ilişkin farkındalığı artırma hedefleriyle faaliyetlerini sürdürmüştür. Söz konusu iletişim araçları kanalıyla, merkez bankacılığı, para politikası ve temel ekonomik kavramlara ilişkin video ve infografikler yayınlanmış, ülke çapında okul ziyaretleri yapılmış, çeşitli konferans ve seminerler gerçekleştirilmiştir. Ayrıca uluslararası kuruluşlarla iş birliğini güçlendirme yönünde yapılan ikili anlaşmalar hayata geçirilmiştir. Reel sektör temsilcileri, yatırımcılar ve analistlerle gerçekleştirilen teknik içerikli görüşmelerle özellikle enflasyonla mücadelede ortak ve bütüncül bir çaba ortaya konulmuştur.

Kurumsal bilgi birikimini güçlendirmek, banka personelinin nitelik bakımından gelişimini sağlamak, merkez bankacılığında gerçekleşen küresel değişimleri takip etmek ile yeni teknolojilere adaptasyon ve bunların para politikası karar süreçlerinde kullanılmasını sağlamak adına, TCMB bünyesinde 2018 yılında da ulusal ve uluslararası düzeyde çeşitli konferans, seminer, panel ve çalıştaylar düzenlenmiştir. İlgili organizasyonların sonucunda küresel paydaşlarla görüş alışverişinde bulunulmuş, TCMB bünyesinde yürütülen çalışmalara katkı sağlanmıştır.

Geçtiğimiz dönemde iş süreçlerinin iyileştirilmesi, kurum altyapısının güçlendirilmesi ve değişimin kurumsal kültürün bir parçası haline getirilerek TCMB’nin daha dinamik bir yapıya dönüştürülmesi amacıyla başlatılan kurumsal dönüşüm, 2018 yılında da tüm hızıyla devam etmiştir. Bu kapsamda, bir dizi iş geliştirmeleri ve iyileştirmeler hayata geçirilmiştir.

TCMB, yasayla kendisine verilen görevler çerçevesinde fiyat istikrarını sağlama temel amacının yanı sıra finansal istikrarı da gözeterek Türkiye ekonomisinin dengeli ve sürdürülebilir büyüme sürecini desteklemektedir. Yeni Ekonomik Programın oluşturulması sürecinde Hükûmet ile varılan mutabakatla uyumlu olarak, 2019-2021 dönemi için enflasyonun 2020 sonu itibarıyla tek haneli oranlara düştükten sonra kademeli olarak yüzde 5 hedefine yaklaşacağı öngörülmektedir. TCMB, bu hedefe ulaşmak için elindeki tüm politika araçlarını gerektiğinde etkin bir şekilde kullanmaya devam edecektir.

Murat Çetinkaya
Başkan