MENÜ
TCMB, akademik çalışmalara verdiği önem doğrultusunda, çalışanları tarafından hazırlanmış olan Çalışma Tebliğlerine ve Ekonomi Notlarına genel ağ sitesinde yer vermiştir. TCMB bünyesinde yapılan araştırmaların hakem değerlendirmesi sürecinden geçtikten sonra sunulduğu Çalışma Tebliğleri serisine 15 yayın eklenmiştir. Ekonomik gelişmelere dair tartışmalara zamanlı bir katkıda bulunmak ve TCMB bünyesinde Türkiye ekonomisi ve para politikası üzerine yapılan çalışmaların sonuçlarını kamuoyuyla paylaşmak amacıyla hazırlanan Ekonomi Notları kapsamında ise 18 not kamuoyu ile paylaşılmıştır.
Ayrıca makroekonomi, parasal iktisat, finans ve sermaye piyasaları, bankacılık ve finansal aracılık, makro ve mikro ihtiyati düzenlemeler, uluslararası ekonomi ve finans konularındaki çalışmaları önceliklendiren “Central Bank Review” adlı hakemli dergi dört defa yayımlanmıştır.
Öte yandan, TCMB çalışanlarının katkılarıyla hazırlanmış olan makaleler “Social Sciences Citation Index”te listelenen dergilerde yayımlanmıştır.
Geçmiş yıllarda, Türkiye’deki ve yurt dışındaki üniversitelerden, uluslararası kuruluşlardan ve diğer merkez bankalarından katılımcıların çalışmaları hakkında sunumlar gerçekleştirdikleri, Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü tarafından Banka içinden katılımcılara yönelik olarak düzenlenen seminer serisi kapsamında 2020 yılında, salgın hastalığa bağlı kısıtlamalar nedeniyle, sadece bir tane seminer düzenlenebilmiştir.
Yapısal Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü (YEAGM), Türkiye ekonomisine ve özellikle de para politikasının etkinliğini sınırlandıran yapısal faktörlerin tespitine yönelik araştırmalar yapmak, kurumlar arası iş birliği çerçevesinde politika önerileri üretmek, söz konusu araştırmaları yeni veri ve modellerle desteklemek, yapılan araştırmaların TCMB içinde ve dışında iletişimini yayınlarla ve konferanslarla sağlamak ve birim bünyesinde yer alan iş süreçlerine ilişkin kurumsal altyapıyı geliştirmek amacıyla faaliyetlerini sürdürmüştür.
YEAGM tarafından gerçekleştirilen faaliyetler dört ana başlık altında toplanabilir: (1) Türkiye ekonomisi ve para politikasına dair araştırma faaliyetleri, (2) Politika önerileri üretmede ve araştırmalar için gerekli veri tabanlarını geliştirmede diğer kurumlarla ortak çalışmaların ve Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesi’nin (Gıda Komitesi) sekretaryasının yürütülmesi, (3) Akademik koordinasyon faaliyetleri, (4) Reel Sektöre İktisadi Mercek (RESİM) kapsamındaki çalışmalar.
Türkiye ekonomisine dair büyüme, verimlilik, iş gücü piyasaları, dış ticaret, kamu maliyesi, tasarruf, piyasa yapısı ve rekabet, fiyatlama davranışları, araştırma-geliştirme, girişimcilik, firma dinamikleri, beşeri sermaye, eğitim, göç ve finansal mimari gibi başlıklarda yapısal konuların fiyat istikrarı ve para politikası perspektifinden analizi gerçekleştirilmiştir.
Sekretarya görevi TCMB tarafından yürütülen Gıda Komitesi çalışmaları, kalıcı fiyat istikrarını sağlamaya yönelik olarak tarım ve gıda sektöründeki yapısal ve konjonktürel sorunların çözümüne odaklanmıştır. Kurumlar arası iş birliği ile alınan Gıda Komitesi kararlarında, ilgili kurumların en üst düzeyde temsil edilmesi sayesinde çözüm odaklı bir iş birliği geliştirilmiş ve somut politika tedbirleri oluşturulmuştur.
Enflasyonda katılık ve kalıcılıklara neden olan yapısal unsurları belirlemek, ilgili kuruluşlarla ortak çalışmalar yürütmek ve TCMB birimlerinin analiz kapasitesini geliştirmek amacıyla detaylı çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda diğer kurum ve kuruluşlarla veri paylaşımını ve ortak çalışmaları hedefleyen protokoller imzalanmış, politika yapımına önemli katkı yapması beklenen verilere erişim sağlanmıştır.
2020 yılında YEAGM çalışanlarının katkılarıyla hazırlanmış 7 adet makale Social Sciences Citation Index’te listelenen dergilerde yayımlanmıştır. Ayrıca, 1 makale Central Bank Review dergisinde yayımlanmış, 3 yayın Çalışma Tebliğleri serisine eklenmiş, 4 çalışma Ekonomi Notları kapsamında kamuoyu ile paylaşılmış, 2 çalışma ise TCMB blog yazısı olarak Merkezin Güncesi’nde yayımlanmıştır. Yapılan bu çalışmalar 9 adet ulusal ve uluslararası seminer ve konferanslarda akademisyen ve politika yapıcılara sunulmuştur. Covid-19’un damgasını vurduğu 2020 yılında, YEAGM tarafından seminer serisi bünyesinde 4 seminer düzenlenmiştir. Editörlük ve hakemlik süreçleri YEAGM tarafından yürütülen Central Bank Review dergisine 2020 yıl içinde 141 makale başvurusu yapılırken, 19 adet makale kabul alarak yayımlanmıştır. Ayrıca, TCMB Çalışma Tebliğleri serisi kapsamında 15 adet makale yayımlanmıştır.
TCMB, 2020 yılında da para politikaları çalışmalarında kullandığı bilgi tabanını zenginleştirmek amacıyla reel sektördeki gelişmeleri karar alma süreçlerine artan düzeyde dâhil etmeye devam etmiştir. Bu çerçevede, 2020 yılında 878’i imalat sanayii firması olmak üzere toplam 1.775 firmanın üst düzey yöneticileriyle ve 19 sivil toplum kuruluşuyla görüşmeler yapılarak ekonomik faaliyetlere ve firmaların karar alma mekanizmalarına ilişkin kapsamlı bilgi edinilmiş ve ekonominin gidişatı ile ilgili reel sektör hissiyatı zamanlı bir şekilde takip edilmiştir. Bu görüşmelerden elde edilen bilgi, dönemsel ekonomik faaliyete (üretim satış, yatırım, istihdam, finansman koşulları, fiyat maliyet) ilişkin konjonktürel değerlendirmelerin daha sağlıklı yapılmasına katkıda bulunmuştur. Firma ziyaretleri kapsamında reel sektör temsilcileriyle etkili bir iletişim kurularak para politikası uygulamaları hakkında görüş alışverişinde bulunulması ve böylelikle TCMB iletişim politikasına katkı sağlanması da amaçlanmaktadır.
2020 yılında konjonktür gelişmelerini takip etmek amacıyla yapılan aylık görüşmelerin yanı sıra tematik bazı görüşmeler de yapılmıştır. Bu çerçevede ilk olarak, 2020 yılı Mart ayında gıda, hazır giyim-tekstil ve turizm firmaları ile görüşülerek, Covid-19’un söz konusu sektörlere etkilerine ve son dönemde alınan tedbirlere ilişkin firmaların değerlendirmeleri alınmıştır. Diğer yandan, “Covid-19 Salgınının Kısa ve Orta Dönemde Türkiye Ekonomisine Olası Yansımaları: Fırsatlar ve Riskler” başlıklı kapsamlı bir tematik araştırma da yürütülmüştür. Bu araştırma kapsamında, 103 firmanın karar alıcılarıyla görüşmeler yapılırken, anket yoluyla da 849 firmadan bilgi derlenmiştir.
Banka Meclisi’nin 12 Mart 2020 tarihli kararı ile 1) Firma görüşme sayısının artırılması, bu şekilde TCMB ve reel sektör etkileşiminin kapsamının genişletilmesi ve zenginleştirilmesi, 2) Yapısal sorunları tespit etme ve politika önerisi geliştirme kabiliyetinin artırılması, 3) Bankamız para politikası çerçevesinin, politika adımlarının ve bu adımların piyasa etkilerinin daha fazla sayıda firmaya aktarılması ve 4) Şubelerdeki yetkin insan kaynağından en etkili şekilde faydalanılması amacıyla reel sektör çalışmalarının Şubelerin ana işlevlerine dâhil edilmesi uygun görülmüştür. Bu çerçevede, reel sektör görüşmelerinin YEAGM bünyesinde oluşturulan Bölge Koordinatörlükleri tarafından gerçekleştirilmesi uygulamasına son verilmiş ve aynı Genel Müdürlük bünyesinde İstanbul Avrupa Reel Sektör İzleme Müdürlüğü, İstanbul Anadolu Reel Sektör İzleme Müdürlüğü, Ankara Reel Sektör İzleme Müdürlüğü, Reel Sektör Çalışmaları I. Grup Koordinasyon Müdürlüğü, Reel Sektör Çalışmaları II. Grup Koordinasyon Müdürlüğü ve Reel Sektör Analiz Müdürlükleri kurulmuş; ayrıca TCMB Şubelerinde bu fonksiyonun tesis edilmesi için yeni bir çalışma modeli kurgulanmıştır.
Yeni çalışma modeliyle geleneksel bankacılık işlevleri ile reel sektör ve iletişim işlevlerinin birbirine zaman içinde yakınsayacağı bir yapı tasarlanmıştır. Yeni çalışma modeline geçiş için Reel Sektör Çalışmaları I. ve II. Grup Koordinasyon Müdürlüklerince iki aşamalı bir plan uygulamaya konulmuştur. İlk aşamada 2020 yılı Eylül-Aralık döneminde 9 Şubenin4 yeni modele geçişi, Şube çalışanlarına yönelik öngörülen hedeflere ulaşılarak tamamlanmıştır. Böylece söz konusu 9 Şubede Reel Sektör ve İletişim ekipleri temel düzey eğitimlerini tamamlayarak 2020 yılı Aralık ayında reeskont bölgelerindeki tüm firma görüşmelerini yürütmüş bu görüşmeler için nihai firma raporlarını yazmışlardır. Yeni çalışma modelinde şubelerin görev alanlarına giren konularda yapacağı analizler ve hazırlayacağı raporlar ile şube fonksiyonlarının birbirine yakınsama süreci başlatılmıştır.
Banknot basımına yönelik süreç iyileştirilmesine katkı sağlamak üzere araştırma ve geliştirme çalışmaları gerçekleştirilmiştir.
E-9 10 TL, 20 TL, 50 TL, 100 TL ve 200 TL 4. Tertip Banknotların imza değişikliği çalışmaları yapılmıştır.
9-11 Kasım 2020 tarihleri arasında, Banknot Matbaası Genel Müdürlüğünün İş Sağlığı Güvenliği Yönetim Sisteminin ISO 45001 standardına, Çevre Yönetim Sisteminin ISO 14001 Standardına ve Kalite Yönetim Sisteminin ISO 9001 Standardına uygunluğu Türk Standardları Enstitüsü Tetkik Heyeti tarafından tetkik edilmiştir. Tetkik sonucunda Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü ISO 45001 belgesi ile belgelendirilmiş ve Banknot Matbaası Genel Müdürlüğünün ISO 14001 ve ISO 9001 belgelerinin geçerliliğine karar verilmiştir.
Sahtecilikle Mücadele İş Süreçleri Servisi programı geliştirilerek kullanılmaya başlanmıştır.
Bilişim Teknolojileri (BT) alanında, Bankanın vizyonuyla uyumlu olarak ihtiyaç duyulan teknolojik çözüm ve sistemlerin oluşturulmasına ve bu sistemlerin güvenliği ile sürekliliğinin sağlanması çalışmalarına devam edilmiştir. Yıl içinde yapılan birçok çalışmadan öne çıkanlar şu şekildedir:
Finansal İnovasyon Genel Müdürlüğü; dijital para, blokzincir, makine öğrenme, yapay zekâ gibi merkez bankacılığının ve finansal sistemin geleceğini etkileyecek yenilikçi teknoloji alanlarında çok boyutlu araştırma faaliyetleri yürütmek üzere 2020 yılında kurularak faaliyetlerine başlamıştır. Finansal İnovasyon Genel Müdürlüğü, bu alanlarda meydana gelen gelişmeleri bütünleşik vizyon etrafında analiz etmektedir. Ayrıca, Genel Müdürlük bünyesinde yürütülen Ar-Ge faaliyetleri ile söz konusu teknolojilerin Merkez Bankacılığını kesen boyutlarına ilişkin kurumsal kapasite inşa edilmektedir.
“Dijital Para Ar-Ge Projesi” kurgulanarak, 2020 yılı içinde dijital para konusunda yoğun araştırma geliştirme faaliyetleri başlatılmıştır. Projenin amacı, bir konsept olarak dijital paranın TCMB tarafından ihraç edilebilirliğini farklı senaryolar altında incelemek, test etmek ve araştırma geliştirme faaliyetlerini hayata geçirmektir.
Ar-Ge Projesi neticesinde elde edilen çıktılarla, dijital paranın sahip olabileceği farklı özelliklerin tespiti, bu özelliklerin bir araya gelmesi sonucu ortaya çıkabilecek etkilerin analizi, teknolojik gereksinimlerin tespiti ve mevcut teknolojilerin bu gereksinimleri ne kadar karşılayabildiğinin anlaşılması mümkün olabilecektir.
Yürütülen proje kapsamında, taraflar arasında aktarılabilen bir dijital paraya ilişkin kavramsal ispat çalışması TCMB’nin kendi beşeri sermayesi kullanılarak başarılı şekilde tamamlanmıştır. Kavramsal ispat çalışması ile elde edilen deneyim neticesinde, “Dijital Para Ar-Ge Projesi” kapsamında pilot uygulama çalışmasının yapılması mümkün hale gelmiş ve bu doğrultuda hazırlık çalışmaları başlatılmıştır.
Ar-Ge projesi kapsamında yapılacak birinci aşama pilot uygulamaya ilişkin hazırlık çalışmaları devam etmektedir. Söz konusu pilot uygulama ile dijital paranın gerçek hayatta kullanılabilirliğine dair muhtelif senaryolar test edilerek dijital paranın tasarımına ilişkin daha kapsamlı bulgular elde edilecek ve prototip sistemler geliştirilecektir.
Yapay zeka ve makine öğrenme araçlarına yönelik araştırma ve geliştirme çalışmaları yürütülmüş, bulgular toplanmış ve elde edilen bulgular derlenerek veri tabloları oluşturulmuştur.
Küresel boyutta etkinliği artmakta olan dijitalleşmeyle avantaja dönüşen yeniliklerden daha etkin yararlanmak üzere çalışmalar yürütülmüştür. Bu kapsamda makine öğrenmesi ve veri bilimi konularında temel kavramlar ve kullanılan araçlar hakkında pratik bilgi ve becerilerin kazandırılması amacıyla Makine Öğrenmesi Okulu tasarlanmış ve okul kapsamında kurum içi katılımcılara yönelik eğitimlere başlanmıştır. Okulun makine öğrenmesi alanında uygulamalı çalışmalara altyapı oluşturacak ilk iki girişimi olan “Python ile Programlamaya Giriş” ve “Veri Bilimine Giriş” eğitimleri gerçekleştirilmiştir.
Para politikası veri setinin zenginleştirilmesi ve güncellenmesi amacıyla çalışmalar yürütülmüş, bu verileri kullanan diğer paydaşlarla beraber büyük veri ortamı hazırlanmış ve yapay zeka ve makine öğrenmesi teknikleriyle çalışılabilmesi için gerekli altyapı hazırlıklarına başlanmıştır.
