2.3 Finansal Sisteme Yönelik Düzenlemeler ve Diğer Operasyonlar

2.3.1 Kredi Kartı Azami Faiz Oranları

Şubat ayında 7222 sayılı Bankacılık Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nun 26’ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yapılan değişiklikle Bankamızın kredi kartı faiz oranlarını üç ayda bir açıklama zorunluluğu kaldırılmıştır. Bu çerçevede, kredi kartı işlemlerinde Kasım ayına kadar uygulanan aylık azami akdi ve gecikme faiz oranları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir (Tablo 2.3.1.1).

Kasım ayından itibaren ise kredi kartı işlemlerinde uygulanacak azami faiz oranlarının; güncel piyasa koşullarını yansıtan, öngörülebilir ve kurala bağlı bir yöntem ile belirlenmesine karar verilmiştir. Söz konusu oranların belirlenmesinde, fonlama maliyetinin göstergesi olarak, bankaların ağırlıklı ortalama mevduat faiz oranları dikkate alınarak Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2020/4) çerçevesinde hesaplanan referans oranın esas alınmasına ve söz konusu oranların aşağıdaki yöntemle hesaplanmasına karar verilmiştir (Tablo 2.3.1.2).

Söz konusu düzenleme kapsamında kredi kartı işlemlerinde uygulanacak azami faiz oranları Bankamızca her ayın sondan beşinci iş günü TCMB genel ağ sitesinde ilan edilmekte ve takip eden ayın ilk gününden itibaren geçerli olmaktadır. Bu çerçevede, Kasım ayından itibaren uygulanan azami akdi ve gecikme faiz oranları Tablo 2.3.1.3’de gösterilmektedir.

2.3.2 Ücret Düzenlemeleri

2020 yılında TCMB tarafından bankaların ticari müşteriler ile finansal tüketicilerden aldıkları ücretleri düzenleyen 2020/4 ve 2020/7 sayılı Tebliğler yayımlanmıştır.

Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretler

10 Şubat 2020 tarihli 31035 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2020/4) kapsamında bankaların sundukları ürün ve hizmetler karşılığında ticari müşterilerden alabilecekleri ücretler düzenlenmiştir. Tebliğin amacı bankaların ticari müşterileri ile gerçekleştirdiği işlemlerde öngörülebilirliğin ve şeffaflığın arttırılması, kavram ve terim birliğinin sağlanması ve aşırı ücretlendirmenin önlenmesidir.

Bu kapsamda, bankaların sundukları tüm ürün ve hizmetler karşılığında alacakları ücretlere ilişkin birtakım bilgilendirme yükümlülükleri öngörülmüştür. Bu bilgilendirme yükümlülükleri üç aşamalıdır. Buna göre genele dönük bilgilendirme kapsamında bankaların genel ağ sitelerinde tahsil ettikleri ücretlere ilişkin bilgilerin ilanı sağlanmış, söz konusu bilgilerin birlikler nezdinde kurulacak genel ağ sitelerinde de karşılaştırılabilir şekilde ilan edilmesi düzenlenmiştir. Bunun yanında müşterilere ilişkin bilgilendirmede ise, sözleşme eki bilgilendirme formunda tahsil edilecek ücretlere ilişkin azami tarife bilgilerine yer verilmesi, ürün veya hizmetin sunulmasından önce ise işlemin yapıldığı kanalın yapısına uygun şekilde tahsil edilecek ücret tutarına ilişkin bilgi verilmesi düzenlenmiştir.

Ayrıca ücret kalemlerinde kavram ve terim birliğinin sağlanması için ticari krediler, dış ticaret, nakit yönetimi ve ödeme sistemleri kategorileri altında sunulan ürün ve hizmetler karşılığında alınabilecek ücretlere Tebliğin ekinde yer alan listede yer verilmiş, bu alanlarda ekli listedeki ücretler haricinde başkaca bir ücret alınamayacağı düzenlenmiştir. Bunun yanı sıra, Üye İşyeri, Kredi Tahsis ve Kullandırım, Nakdi Kredi Erken Ödeme, Nakit Avans, Elektronik Fon Transferi (EFT)/Fonların Anlık ve Sürekli Transferi (FAST) ve Havale gibi bazı ürün ve hizmetler karşılığında alınabilecek ücretlerin azami tarifesi belirlenmiştir. 2020 yılında uygulanan Üye İşyeri Azami Komisyon Oranlarının gelişimine Grafik 2.3.2.1’de yer verilmiştir.

Finansal Tüketici Ücret Düzenlemeleri

20 Şubat 2020 tarihli ve 7222 sayılı Bankacılık Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 39. maddesinde yapılan değişiklik ile 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 4.maddesinin 3. fıkrası “Bankalar, tüketici kredisi veren finansal kuruluşlar ve kart çıkaran kuruluşlar tarafından tüketiciye sunulan ürün veya hizmetlerde ise tüketiciden faiz dışında alınacak her türlü ücret, komisyon ve masraf türleri ile bunlara ilişkin usul ve esaslar Bakanlığın görüşü alınarak bu Kanun’un ruhuna uygun olarak ve tüketiciyi koruyacak şekilde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından belirlenir.” şeklinde düzenlenmiştir. Anılan değişiklik ile bankalar, tüketici kredisi veren finansal kuruluşlar ve kart çıkaran kuruluşlarca finansal tüketicilerden alınacak ücret ve komisyonlara ilişkin düzenleme yapma yetkisi BDDK’dan TCMB’ye devredilmiştir.

Bu çerçevede, TCMB tarafından düzenlenen Finansal Tüketicilerden Alınacak Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2020/7) 7 Mart 2020 tarih ve 31061 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Tebliğin amacı kuruluşlar tarafından finansal tüketicilere sunulan ürün veya hizmetlere ilişkin olarak faiz veya kâr payı dışında alınacak her türlü ücret, komisyon ve masraf türleri ile bunlara ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir. Tebliğ ekinde bulunan listede yer alan ücret kalemleri bireysel krediler, mevduat/katılım fonu, para ve kıymetli maden transferleri, kredi kartları ve diğer ana başlıkları altında sınıflandırılmıştır. Bunun yanı sıra, kredi tahsis, nakit avans, EFT/FAST ve Havale gibi bazı ürün ve hizmetler karşılığında alınabilecek ücretlerin azami tarifesi belirlenmiştir.

2.3.3 Avans Kredileri

Yatırım taahhütlü avans kredileri, 5 Haziran 2020 tarihinden itibaren TCMB Kanunu’nun 45’inci maddesi çerçevesinde kalkınma ve yatırım bankaları aracılığıyla anapara geri ödemesiz dönemi azami 2 yıl olmak üzere 10 yıl vadeli olarak Türk lirası cinsinden düzenlenmiş senetlerin avansa kabulü karşılığında stratejik önemdeki selektif sektörlere yatırım yapacak firmalara kullandırılmaya başlanmıştır. Krediye TCMB politika faiz oranının 150 baz puan altında faiz uygulanmaktadır. Yatırım taahhütlü avans kredileriyle, fiyat istikrarı ve finansal istikrar amaçları ile uyumlu olarak; verimliliği yüksek, ithalatı azaltan ve ihracatı destekleyen yatırımların teşvik edilmesi, dışa bağımlılığın ve cari açık sorununun azaltılması ve sürdürülebilir büyümenin desteklenmesi amaçlanmaktadır.

Yatırım taahhütlü avans kredilerinin toplam limiti, 18 milyar TL’si Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası A.Ş.’ye ve 2 milyar TL’si diğer kalkınma ve yatırım bankalarına tahsisli olmak üzere 20 milyar TL’dir. Firma bazında kredi kullanım limiti 400 milyon TL’dir.