MENÜ
2.10 Araştırma ve Geliştirme Çalışmaları
2017 yılında TCMB, akademik çalışmalara verdiği önem doğrultusunda çalışanları tarafından hazırlanmış olan Çalışma Tebliğlerine ve Ekonomi Notlarına Genel Ağ sitesinde yer vermiştir. TCMB bünyesinde yapılan araştırmaların hakem değerlendirmesi sürecinden geçtikten sonra sunulduğu Çalışma Tebliğleri serisine 2017 yılında 21 yayın eklenmiştir. Ekonomik gelişmelere dair tartışmalara zamanlı bir katkıda bulunmak ve TCMB bünyesinde Türkiye ekonomisi ve para politikası üzerine yapılan çalışmaların sonuçlarını kamuoyuyla paylaşmak amacıyla hazırlanan Ekonomi Notları kapsamında ise 15 not kamuoyu ile paylaşılmıştır.
2017 yılında ayrıca makro ekonomik istikrar, finansal istikrar, likidite yönetimi, ödeme sistemleri ve rezerv yönetimi konularında hazırlanan makalelere yer verilen Central Bank Review adlı hakemli dergi 4 defa yayımlanmıştır.
Öte yandan, Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü çalışanlarının katkılarıyla hazırlanmış olan 7 adet makale Social Sciences Citation Index’te listelenen dergilerde yayımlanmıştır. Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü tarafından Banka içinden katılımcılara yönelik olarak düzenlenen seminer serisi kapsamında 2017 yılında 5 seminer düzenlenmiş, bu seminerlerde Türkiye’deki ve yurt dışındaki üniversitelerden, uluslararası kuruluşlardan ve diğer merkez bankalarından katılımcılar çalışmaları hakkında sunumlar gerçekleştirmişlerdir.
İstanbul Merkez Bankacılığı Araştırma ve Eğitim Merkezi (İMB) tarafından 2017 yılı ilk yarısında toplam 6 araştırma ve inceleme yayını gerçekleştirilmiştir. Söz konusu yayınlardan 2’si Social Sciences Citation Index’te listelenen dergilerde, 1’i TCMB Çalışma Tebliğleri serisi yayınlarında ve 3’ü çeşitli ulusal ve uluslararası diğer araştırma-inceleme yayınlarında yayımlanmıştır.
Merkez bankacılığı, ekonomi ve finans alanlarında TCMB’nin teknik kapasitesine, bilgi birikimine, iletişimine ve ikili iş birliğine katkıda bulunmak üzere akademisyenlerin, alanında uzman araştırmacıların ve merkez bankalarından ekonomistlerin katılımıyla İMB tarafından araştırma seminerleri ve ziyaretçi programı düzenlenmiştir.
28 Haziran 2016 tarihinde kurularak çalışmalarına başlayan Yapısal Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü 2017 yılında, para politikasının etkinliğini sınırlandıran yapısal faktörlerin tespitine yönelik araştırmalar yapmak, kurumlar arası iş birliği çerçevesinde politika önerileri üretmek ve birim bünyesinde yer alan iş süreçlerine ilişkin kurumsal altyapıyı geliştirmek amacıyla faaliyetlerini sürdürmüştür.
2017 yılında gerçekleştirilen faaliyetler beş ana başlık altında sıralanabilir: (1) Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesi kapsamındaki çalışmalar, (2) Reel Sektöre İktisadi Mercek (RESİM) kapsamındaki çalışmalar (3) politika oluşturma sürecine destek sağlama çalışmaları (4) araştırma ve (5) akademik koordinasyon faaliyetleri.
Sekretarya görevi TCMB tarafından yürütülen Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesi 2017 yılı içerisinde Başbakan Yardımcısı Sayın Mehmet Şimşek başkanlığında 10 kez toplanmıştır. Komite gündemi çerçevesinde gerçekleştirilen teknik çalışmalar neticesinde, 17 adet karar Resmî Gazete’de yayımlanarak hayata geçirilmiştir.
Komite’de ilgili kurumların en üst düzeyde temsil edilmesi sayesinde ele alınan konu ve sorunlar karşısında, çözüm odaklı iş birliği süreci geliştirilerek somut politika tedbirleri oluşturulmuştur. Alınan tedbirlerin olumlu etkilerinin 2018 yılından itibaren belirgin şekilde gözlenmesi beklenmektedir.
Reel sektöre yönelik çalışmalar kapsamında firmaların karar alıcı üst düzey yöneticileri ile yüz yüze görüşmeler yapılmakta, bu görüşmelerde üretim-talep, yatırım, istihdam, kredi koşulları ve fiyat-maliyet konularında başta firma düzeyinde olmak üzere sektörel/bölgesel/genel faaliyet ve beklentilere dair değerlendirmeler doğrudan alınabilmektedir.
2014-2016 döneminde iki ayda bir yapılan firma görüşmeleri her ay yapılmaya başlanmış olup, 2017 yılında 723’ü imalat sanayii, 423’ü toptan ve perakende ticaret firması olmak üzere toplam 1.581 firma ile görüşülmüştür. 2017 yılında İstanbul’da 384, İzmir’de 143, Ankara’da 108 firma ile görüşme gerçekleştirilmiştir. Bölgesel olarak reel sektörle sürekli iletişim halinde olmayı hedefleyen dinamik bir yapı kurularak 2017 yılı içerisinde İstanbul/Avrupa, İstanbul/Anadolu, Ankara, İzmir ve Adana Bölge Koordinatörlükleri faaliyete geçirilmiştir.
Ekonominin gidişatı ile ilgili reel sektör hissiyatının daha zamanlı takip edilmesinde, firmaların ekonomik kararları arkasındaki nedenlerin daha iyi anlaşılabilmesinde ve yakın geleceğe dair konjonktürün daha sağlıklı değerlendirilmesinde önemli bir işlevi olan görüşmelerden elde edilen sektörel/bölgesel bazdaki bilgiler, firma bilgileri gizli kalacak şekilde düzenli olarak raporlanmış ve para politikasının belirlenmesi sürecinde önemli bir girdi teşkil etmiştir. Ayrıca, firma karar alıcılarının uygulanan politikalara ilişkin görüşleri ve kamudan beklentileri de firma gizliliği korunarak raporlanmış ve TCMB üst yönetimine sunulmuştur. 2017 yılında raporların kalitesinin artırılmasına, sektör ve bölge düzeyinde iktisadi faaliyet ağırlıklarını dikkate alarak hazırlanan örneklemin güncel veriler çerçevesinde geliştirilmesine ve bölgesel örneklem seçimlerinin yapılabilmesine yönelik çalışmalar gerçekleştirilmiştir.
Firma ziyaretlerinde, karar alıcı yöneticilerle uygulanan politikalar hakkında doğrudan görüş alışverişinde bulunulması ve bu görüşmelerden edinilen nitelikli ve zamanlı bilgilerin PPK ile paylaşılmasıyla, TCMB ile reel sektör arasındaki iletişimde reel sektör çalışmasının stratejik önemi artmıştır.
Türkiye ekonomisine dair büyüme, verimlilik, iş gücü piyasaları, dış ticaret, ödemeler dengesi, kamu maliyesi, tasarruf/tüketim, rekabet, beşeri sermaye, araştırma ve geliştirme (AR-GE), altyapı yatırımları ile girişimcilik, dijital ekonomi, enerji, eğitim ve göç gibi başlıklara ilişkin yapısal konuların fiyat istikrarı ve para politikası perspektifinden analizinin gerçekleştirilmesinin yanı sıra reel sektöre ilişkin derlenen sektörel/bölgesel bilgilerin toplulaştırılarak para politikası karar alma sürecinde etkin kullanımı sağlanmıştır.
Ayrıca, enflasyonda katılık ve kalıcılıklara neden olan yapısal unsurları belirlemek, ilgili kuruluşlarla ortak çalışmalar yürütmek, TCMB teknik birimlerinin analiz kapasitesini geliştirmek amacıyla yeni veri setlerine erişim sağlamak ve politika önerisi oluşturma sürecine destek vermek üzere detaylı çalışmalar gerçekleştirilmiştir.
Görüntü işleme teknolojisi kullanılarak banknot tabakası çukur baskı çevrimiçi kalite kontrol sistemi geliştirilmiş ve Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü (BMGM)’nde kullanılan çukur baskı makinelerinden birine uygulanarak kullanılmaya başlanmıştır.
BMGM bünyesinde süreç iyileştirilmesine katkı sağlamak üzere tamamlanan bazı proje bazlı Ar-Ge çalışmaları gerçekleştirilmiştir.
İşletmelerin çevresel sorumluluklarını yerine getirmesine ve yasal gerekliliklerini karşılamasına olanak tanıyan bir çerçeve sunan ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi’nin BMGM’ye kurulumu için 2016 yılında çalışmalara başlanmış ve bu çalışmalar 2017 yılında tamamlanmıştır. Eylül ayında Türk Standartları Enstitüsü (TSE)’ne başvuruda bulunulmuş ve 10-13 Ekim tarihleri arasında TSE tarafından gerçekleştirilen belgelendirme tetkiki sonucunda BMGM’nin ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi belgesi ile sertifikalandırılması uygun bulunmuştur.
2017 yılında Bilişim Teknolojileri Genel Müdürlüğü tarafından TCMB stratejileri doğrultusunda çok sayıda proje ve altyapı çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Altyapı projeleriyle teknolojik yenilenme ve kapasite artışı hedeflenirken, TCMB birimlerine sunulan hizmetlerin geliştirilmesi ve yazılım envanterinin modernizasyonu suretiyle TCMB’nin önümüzdeki döneme yönelik hedeflerine katkı sağlanması amaçlanmıştır.
Dijital dönüşüme Bilişim Teknolojileri (BT) altyapısını hazırlayarak, sunulan BT hizmetlerinin hızını ve kalitesini artırmak üzere;
alanlarında başlatılan çalışmalarda önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Yazılım geliştirme süreçleri kapsamında yürütülen, projelerin maliyet tahminlerine ve yazılım kalite analizlerine yönelik yeni yöntem ve araçlarının kullanıma alınmasına yönelik çalışmalar tamamlanmıştır.
Dijital dönüşüm programı çerçevesinde, büyük veri ve iş analitiği teknolojilerinin TCMB’de kullanımına yönelik çalışmalar da yapılmakta olup, gerekli teknolojik altyapıların kurulması için başlatılan çalışmalar devam etmektedir. Yine, dijital dönüşümü desteklemek üzere TCMB Genel Ağ sitesinin ve EVDS’nin yenilenmesi çalışmaları yürütülmüş, mobil teknolojilerin kullanımını yaygınlaştırmak üzere altyapı hazırlıkları yapılmıştır.
Dijital dönüşüm çalışmalarına paralel olarak altyapı teknolojilerimizin yenilenmesi konusunda da 2017 yılında önemli adımlar atılmış, bu kapsamda iletişim ağlarında, veri depolama teknolojilerinde ve kullanıcı donanımlarında yenileme çalışmaları tamamlanarak, TCMB’nin büyümekte olan işlem hacmini karşılamak üzere kapasite artışları yapılmıştır.
Arşiv Yönetim Sistemi
Web tabanlı bir uygulama olan Arşiv Yönetim Sistemi (AYS), test süreçlerinin tamamlanması sonrasında 2017 yılı başında TCMB bünyesindeki tüm kullanıcıları kapsayacak şekilde kullanıma sunulmuştur.
2017 yılında yoğunlukla kullanılan ve 13 ana modül ile 25 alt modülden oluşan söz konusu sistem, TCMB’nin çeşitli mekânlarında saklanan fiziksel ve elektronik arşiv malzemelerinin;
sağlamıştır.
Yıl sonu itibarıyla sistemde toplam 303.741 adet arşiv malzemesi kayıt altına alınmış olup, bunların 289.749 adedi TCMB arşivinde, 13.821 adedi Birim arşivlerinde, 171 adedi ise Müdürlük/Servis arşivlerinde yer almaktadır.
Arşiv Yönetim Sistemi’nin hayata geçirilmesi ile TCMB’nin kurulduğu 1931 yılından bugüne Genel Müdürlük ve Şube arşivlerinde saklanan belge ve klasörler, elektronik ortamda kayıt altına alınmış ve Kurumsal Arşive taşınmıştır.
Kurumsal Arşiv Oluşturulması
Genel Müdürlüklerin ve Şubelerin kendi bünyeleri ile İzmit Şubesi arşiv deposunda sakladıkları tüm arşiv malzemeleri, Kahramankazan’daki Kurumsal Arşivimize taşınarak yeni yerlerine kavuşmuştur. Proje kapsamında, içerisinde yaklaşık 100 milyon belgenin olduğu 300 bin adet muhafaza aracı fiziksel bakımdan geçirilmiş, konu, tarih ve standart dosya plan koduna göre tasnif edilmiş, barkodları ile etiketlenmiş ve Arşiv Yönetim Sistemi’ne kaydedilerek TCMB arşivindeki yerlerini almıştır.
TCMB arşivindeki tüm belgeler Arşiv Yönetim Sistemi üzerinden sorgulanabilmekte ve belgeye ihtiyaç duyan birimler erişim taleplerini sistem üzerinden iletebilmektedir.
Elektronik İmza ve Kayıtlı Elektronik Posta Kullanımı
TCMB’nin kurum dışı iletişiminde elektronik imza kullanımının yaygınlaşması ile birlikte, yapılan işlemlerin uygulama ayrıntılarını düzenleyen “Kayıtlı Elektronik Posta Uygulama Talimatı” hazırlanarak yayınlanmıştır.
TCMB’nin tüm elektronik imzalı iletişiminin yapıldığı Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) hesabı “merkezbankasi@hs02.kep.tr” elektronik imzalı belge kabulünde ve iletiminde yaygın şekilde kullanılır hale getirilmiştir. 2017 yılında KEP üzerinden gelen 287 adet belge kabul edilmiş ve 830 belge iletilmiştir.
KEP kullanımı ve KEP üzerinden elektronik imzalı belgelerin kabul edilmesi yasal zorunluluk olmanın yanı sıra iş gücünden tasarruf sağlamakta, iletim masraflarını düşürmekte, yazışmaların hızlı ve güvenli bir ortamda yapılmasını sağlamakta ve çevreye duyarlı bir alternatif sunmaktadır.
Yeni Elektronik Veri Dağıtım Sistemi
Ülke ekonomisinin izlenmesinde önemli bir kamu hizmeti görevi yürüten EVDS, 20 Ekim 2017 tarihinde yenilenen tasarımı ve geliştirilmiş fonksiyonları ile kullanıma açılmıştır.
Yeni EVDS’nin oluşturulması sürecinde, sunduğu mevcut hizmetlerin devam ettirilmesinin yanı sıra, yapılan memnuniyet anketlerinde kullanıcıların belirttiği ihtiyaçlar göz önüne alınarak yeni özelliklerin eklenmesi hedeflenmiştir. Bu doğrultuda;
gibi yeni olanaklar ve içerikler eklenen yeni EVDS, 25.000’i aşan zaman serisi ile kamuoyuna hizmet vermeye devam etmektedir.
Nakit Yönetim Sistemi
TCMB’nin bankalarla gerçekleştirdiği banknot tahsilat ve tediye işlemlerinde daha etkin bilgi akışı seviyeleri kullanılarak, otomasyon seviyesinin yükseltilmesi, maliyetlerin ve risklerin azaltılması sağlanmıştır. Bu çerçevede, bankalarca TCMB Şubelerine getirilen teslimatlarda kapalı kap uygulaması başlamış, banknotların tahsilatlarında yaşanan yoğunluklar azalmış, işlem süreleri kısalmış, son olarak da Aralık 2017’den itibaren uygulamaya konulan yeni modül ile banknot işleme sistemlerinde işlenen banknotlara ilişkin veriler otomatik olarak bankalara iletilmeye başlanmıştır. Bu sayede, TCMB ve bankacılık sistemi açısından verimlilik artırılmıştır.
Merkezi Olmayan Nakit Yönetim Sistemi
Merkezi Olmayan Nakit Yönetim Sistemi ile ülkemizde banknot ve madenî para tedavülüne ilişkin verimliliğin artırılması amacıyla TCMB’nin dış paydaşları nezdinde nakit depoları tesis edilmesi ve nakit süreçlerinde diğer aktörlerin de nakit işleme, stoklama ve dağıtımında rollerinin artırılması amaçlanmaktadır.
Nakit döngüsü faaliyetlerinin etkinliğinin artırılması, maliyetler ve risklerin azaltılması, dağıtım ağının genişletilerek hizmet kalitesinin artırılması kapsamında, 2017 yılının Kasım ve Aralık aylarında dış paydaşlarla çalıştaylar düzenlenerek projeye yönelik gelişmeler değerlendirilmiş, ayrıca nakit deposu olarak kullanılabilecek yerleşke ziyaretlerinde bulunulmuştur.
