MENÜ
3.6 TCMB’de Denetim ve Denetim Raporları
Bir anonim şirket olan TCMB’nin faaliyetlerinin denetimi, 1211 sayılı TCMB Kanunu’ndaki düzenlemeler doğrultusunda yapılmakta ve Banka içi ve dışı organlarca gerçekleştirilen denetimler olarak ikiye ayrılmaktadır.
Banka İçi Organlarca Gerçekleştirilen Denetimler
1211 sayılı TCMB Kanunu’nun 15. maddesi uyarınca Genel Kurul, Banka Meclisi tarafından hazırlanan Yıllık Faaliyet Raporu ile Denetleme Kurulu Raporunu, TCMB’nin bilançosunu, kâr ve zarar hesaplarını tetkik etmekte ve karara bağlamaktadır. Genel Kurul, her yıl Banka Meclisini ve Denetleme Kurulunu ibra etmek suretiyle TCMB’nin yıllık faaliyetlerinin denetimini gerçekleştirmektedir.
Denetleme Kurulu ise, 1211 sayılı TCMB Kanunu’nun 24. maddesi uyarınca, TCMB’nin bütün muamele ve hesaplarını denetlemekte; yıl sonunda hazırlayacağı raporu Genel Kurula sunmaktadır. 1211 sayılı TCMB Kanunu’nun verdiği yetki çerçevesinde Denetleme Kurulu, mütalaalarını yazılı olarak Banka Meclisine bildirmekte ve bir kopyasını da Başbakanlığa vermektedir.
TCMB’nin mutat işlemlerinin denetim görev ve yetkisi, TCMB Teşkilat ve Görevleri Esas Yönetmeliği’nin 44. ve 45. maddeleri uyarınca Denetim Genel Müdürlüğüne verilmiştir.
Denetim Genel Müdürlüğü, 1211 sayılı TCMB Kanunu ve diğer mevzuatın tanıdığı yetki ve görevler çerçevesinde, TCMB birimleri, şubeleri ve temsilcilikleri ile Banka dışı kurumlar ve kuruluşlar nezdinde denetim yapmak; inceleme ve araştırmalarda bulunmak; gerektiğinde soruşturma yapmak ve danışmanlık faaliyetinde bulunmak görev ve yetkisini haizdir.
TCMB Denetim Yönetmeliği’nin 6. maddesine göre, denetim işlevleri dört tür faaliyetle yerine getirilmektedir. Bunlar iç denetim, soruşturma, inceleme ve danışmanlık ile dış denetim faaliyetidir.
TCMB Denetim Yönetmeliği’nin 37. maddesine göre TCMB’nin bütün birimlerinde, şubelerinde ve temsilciliklerinde operasyonel denetim, finansal denetim, uygunluk denetimi ve bilişim teknolojileri denetimi türlerinden biri ya da birden fazlası bir arada yapılmaktadır.
Dış denetim faaliyeti kapsamında ise Türkiye’de faaliyet gösteren bankalar; zorunlu karşılık yükümlülüklerinin hesaplanmasının, azami ve ağırlıklı ortalama faiz/kâr zarara katılım oranları bildirimlerinin, değişken faizli mevduat ürünlerinin, mevduatların vade ve tür düzenlemesine uygunluklarının, değişken faizli konut finansmanı sözleşmelerinin yasal uygunluğunun, kredi kartı düzenlemesine aykırılık ve kredi kartı bildirimlerinin kontrolünün, ihracat reeskont kredisi taahhüt hesaplarının kapatılmasının, kredi kartı ve kredili mevduat hesaplarının, ilan edilen faiz oranlarının, fiilen uygulanan azami faiz oranı bildirimlerinin, Kredi Tutar ve Faiz Bildirimleri (KT) ve Mevduat Tutar ve Faiz Bildirimleri (MT) formlarının mizan ile uyumunun ve IBAN uygulamalarının konuyla ilgili tebliğ, talimat ve genelgelerimize uygun olarak yapılıp yapılmadığı açısından denetlenmektedir. 2017 yılında 22 adet banka ve 4 adet finansman şirketi denetlenmiştir.
Denetim Genel Müdürlüğünde, 18 Başmüfettiş, 5 Başdenetçi, 17 Müfettiş, 1 Denetçi, 3 Bilişim Teknolojileri Denetçisi, 10 Yetkili Denetçi Yardımcısı, 3 Denetçi Yardımcısı ve 2 Bilişim Teknolojileri Denetçi Yardımcısı görev yapmaktadır. Söz konusu denetim elemanlarından bir Başmüfettiş ile bir Bilişim Teknolojileri Denetçisi, Genel Müdüre görevlerinde yardımcı olmak üzere görevlendirilmiştir.
Denetim raporlarının sonuçlarına ilişkin gerekli önlemlerin alınıp alınmadığını takip etmek amacıyla oluşturulan ve Banka Meclisi, Denetleme Kurulu ile Yönetim Komitesinin bilgilendirilmesini, gündemdeki konulara ilişkin görüşlerinin alınmasını amaçlayan “Denetim Takip Sistemi” faaliyeti bu yıl Haziran ve Aralık aylarında yapılmıştır.
Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE), 23 Mayıs 2017 tarihinde TCMB Denetim Genel Müdürlüğüne, iç denetim kalite güvence değerlemesinin başarıyla tamamlanması dolayısıyla “Kalite Güvence Kurumsal Farkındalık”; eğitimli iş gücünün yaratılması ve mesleğin gelişimi konusunda verilen katkı dolayısıyla “Sürekli Mesleki Gelişim” ödüllerini vermiştir.
TCMB’nin Dış Organlarca Denetimi
TCMB nezdinde gerçekleştirilen dış denetimin yasal dayanağı, 1211 sayılı TCMB Kanunu’nun 42. maddesidir. Buna göre Başbakan, TCMB’nin işlem ve hesaplarını denetlettirme yetkisine sahiptir.
1211 sayılı TCMB Kanunu’nun 42. maddesi uyarınca Başkan tarafından, TCMB faaliyeti ile uygulanmış ve uygulanacak olan para politikası hakkında, her yıl Nisan ve Ekim aylarında Bakanlar Kuruluna rapor sunulmaktadır. TCMB, faaliyetine ilişkin olarak yılda iki defa TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nu bilgilendirmektedir.
1211 sayılı TCMB Kanunu’nun 42. maddesinin 2. fıkrasına göre; TCMB, bilanço, kâr ve zarar hesaplarını bağımsız denetim kuruluşlarına denetlettirebilir. Uluslararası standartlarda faaliyet gösteren merkez bankalarının temel ilkeleri olan “şeffaflık” ve “hesap verme sorumluluğu” çerçevesinde en etkin araçlardan biri olarak görülen bağımsız dış denetim uygulamalarına 2000 yılında başlanmış olup, her yıl yapılan bağımsız denetimlerin sonucunda hazırlanan raporlar TCMB Genel Ağ sitesi aracılığıyla kamuoyuna duyurulmaktadır.
Yukarıda belirtilen denetimlerin yanı sıra; T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı, Devlet Denetleme Kurulu (DDK), T.C. Sayıştay Başkanlığı, bazı Bakanlıklar ve yetkili diğer kamu otoriteleri, gerek görülen durumlarda, kendi görev alanlarına giren konularda, denetim elemanları aracılığıyla TCMB’de denetim yapabilirler.
TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI A.Ş.
2017
SEKSENALTINCI HESAP YILINA AİT DENETLEME KURULU RAPORU
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 2017 Yılı Hesap Dönemine ilişkin faaliyet ve sonuçları, Kurulumuzca ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde incelenmiştir.
1. İdare Merkezi ve Şubelerde yapılan denetleme ve sayımlarda; yedek ve servis kasalarında bulunan nakit, altın, efektif ve kıymetli evrakın muhasebe ve mevcutlar defterindeki kayıtlarına uygun bulunduğu, bu kıymetlerin talimata göre muhafaza edilerek yönetildiği,
2. Hesap dönemi içerisinde Banka Meclisince alınan kararlar, muhalefet şerhleri ve çekimser oylar incelenmiş; yapılacak bir işlem bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
3. Banka hesaplarıyla ilgili defterlerin incelenmesinde; kayıtların düzenli ve mevzuata uygun olarak tutulduğu, Banka işlemlerinde Bankamız Kanunu ve Esas Mukavelesi hükümlerine aykırı bir duruma rastlanmadığı,
4. 31.12.2017 tarihi itibariyle düzenlenmiş bulunan “Bilanço” ile 01.01.2017– 31.12.2017 dönemini kapsayan Gelir Tablosu’nun Türk Ticaret Kanunu, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’na uygun olarak hazırlandığı,
5. Mali Tabloların Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 31.12.2017 tarihi itibariyle mali durumunu ve aynı tarihte sona eren hesap dönemine ilişkin faaliyet sonucunu, Türkiye’de yürürlükte bulunan mevzuata ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’na uygun olarak doğru, gerçek ve açık bir şekilde gösterdiği,
6. Bankamız tarafından açılmış bulunan hukuki sorumluluk davasının, yargılama sürecinin devam etmekte olduğu,
Kurulumuzca tespit olunmuştur.
Sonuç olarak; 31.12.2017 tarihli “Bilanço” ile “Gelir Tablosu”nu Genel Kurul’un onayına saygılarımızla arz ederiz.
Ankara, 05/03/2018
| Mehmet Ziya GÖKALP Denetleme Kurulu Üyesi |
Mehmet BABACAN Denetleme Kurulu Üyesi |
Mehmet KAYA Denetleme Kurulu Üyesi |
Zekeriya KAYA Denetleme Kurulu Üyesi |
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası A.Ş.
Banka Meclisi’ne
Ankara
Finansal Tabloların Bağımsız Denetimi
Görüş
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası A.Ş.’nin (“Banka”) 31 Aralık 2017 tarihli finansal durum tablosu ile aynı tarihte sona eren hesap dönemine ait; kâr veya zarar tablosu, özkaynak değişim tablosu ve nakit akış tablosu ile önemli muhasebe politikalarının özeti de dâhil olmak üzere finansal tablo dipnotlarından oluşan finansal tablolarını denetlemiş bulunuyoruz.
Görüşümüze göre ilişikteki finansal tablolar, Banka’nın 31 Aralık 2017 tarihi itibarıyla finansal durumunu ve aynı tarihte sona eren hesap dönemine ait finansal performansını ve nakit akışlarını, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’na ve ilgili mevzuata (Not I. A.(2)) uygun olarak tüm önemli yönleriyle gerçeğe uygun bir biçimde sunmaktadır.
Görüşün Dayanağı
Yaptığımız bağımsız denetim Uluslararası Denetim Standartlarına (“UDS”) uygun olarak yürütülmüştür. Bu Standartlar kapsamındaki sorumluluklarımız, raporumuzun Bağımsız Denetçinin Finansal Tabloların Bağımsız Denetimine İlişkin Sorumlulukları bölümünde ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır. Uluslararası Muhasebe Meslek Mensubu Etik Standartlar Kurulu tarafından yayımlanan Muhasebe Meslek Mensupları için Etik Kurallar (Etik Kurallar)’a uygun olarak Banka’dan bağımsız olduğumuzu beyan ederiz. Etik Kurallar kapsamındaki etiğe ilişkin diğer sorumluluklar da tarafımızca yerine getirilmiştir. Bağımsız denetim sırasında elde ettiğimiz bağımsız denetim kanıtlarının, görüşümüzün oluşturulması için yeterli ve uygun bir dayanak oluşturduğuna inanıyoruz.
Yönetimin ve Üst Yönetimden Sorumlu Olanların Finansal Tablolara İlişkin Sorumlulukları
Banka yönetimi; finansal tabloların Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’na ve ilgili mevzuata (Not I. A. (2)) uygun olarak hazırlanmasından, gerçeğe uygun bir biçimde sunumundan ve hata veya hile kaynaklı önemli yanlışlık içermeyecek şekilde hazırlanması için gerekli gördüğü iç kontrolden sorumludur.
Finansal tabloları hazırlarken yönetim; Banka’nın sürekliliğini devam ettirme kabiliyetinin değerlendirilmesinden, gerektiğinde süreklilikle ilgili hususları açıklamaktan ve Banka’yı tasfiye etme ya da ticari faaliyeti sona erdirme niyeti ya da mecburiyeti bulunmadığı sürece işletmenin sürekliliği esasını kullanmaktan sorumludur.
Üst yönetimden sorumlu olanlar, Banka’nın finansal raporlama sürecinin gözetiminden sorumludur.
Bağımsız Denetçinin Finansal Tabloların Bağımsız Denetimine İlişkin Sorumlulukları
Bir bağımsız denetimde, biz bağımsız denetçilerin sorumlulukları şunlardır:
Amacımız, bir bütün olarak finansal tabloların hata veya hile kaynaklı önemli yanlışlık içerip içermediğine ilişkin makul güvence elde etmek ve görüşümüzü içeren bir bağımsız denetçi raporu düzenlemektir. UDS’lere uygun olarak yürütülen bir bağımsız denetim sonucunda verilen makul güvence; yüksek bir güvence seviyesidir ancak, var olan önemli bir yanlışlığın her zaman tespit edileceğini garanti etmez. Yanlışlıklar hata veya hile kaynaklı olabilir. Yanlışlıkların, tek başına veya toplu olarak, finansal tablo kullanıcılarının bu tablolara istinaden alacakları ekonomik kararları etkilemesi makul ölçüde bekleniyorsa bu yanlışlıklar önemli olarak kabul edilir.
UDS’lere uygun olarak yürütülen bir bağımsız denetimin gereği olarak, bağımsız denetim boyunca mesleki muhakememizi kullanmakta ve mesleki şüpheciliğimizi sürdürmekteyiz. Tarafımızca ayrıca:
Diğer hususların yanı sıra, denetim sırasında tespit ettiğimiz önemli iç kontrol eksiklikleri dâhil olmak üzere, bağımsız denetimin planlanan kapsamı ve zamanlaması ile önemli denetim bulgularını üst yönetimden sorumlu olanlara bildirmekteyiz.
Bağımsızlığa ilişkin etik hükümlere uygunluk sağladığımızı üst yönetimden sorumlu olanlara bildirmiş bulunmaktayız. Ayrıca bağımsızlık üzerinde etkisi olduğu düşünülebilecek tüm ilişkiler ve diğer hususları ve -varsa- ilgili önlemleri üst yönetimden sorumlu olanlara iletmiş bulunmaktayız.
DRT BAĞIMSIZ DENETİM VE SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.
Member of DELOITTE TOUCHE TOHMATSU LIMITED
Erdem Taş, SMMM
Sorumlu Denetçi
Ankara, 5 Mart 2018
(3) Raporun tam metni www.tcmb.gov.tr adresinde Banka Hakkında/Mali Tablolar ve Raporlar/Bağımsız Denetim Raporları altında yer almaktadır.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası A.Ş.
Banka Meclisi’ne
Finansal Tabloların Bağımsız Denetimi
Görüş
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası A.Ş.’nin (“Banka”) 31 Aralık 2017 tarihli finansal durum tablosu ile aynı tarihte sona eren hesap dönemine ait; kâr veya zarar ve diğer kapsamlı gelir tablosu, özkaynak değişim tablosu ve nakit akış tablosu ile, önemli muhasebe politikalarının özeti de dâhil, finansal tablo dipnotlarından oluşan finansal tablolarını denetlemiş bulunuyoruz.
Görüşümüze göre ilişikteki finansal tablolar, Banka’nın 31 Aralık 2017 tarihi itibarıyla finansal durumunu ve aynı tarihte sona eren hesap dönemine ait finansal performansını ve nakit akışlarını, Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na uygun olarak tüm önemli yönleriyle gerçeğe uygun bir biçimde sunmaktadır.
Görüşün Dayanağı
Yaptığımız bağımsız denetim Uluslararası Denetim Standartlarına (“UDS”) uygun olarak yürütülmüştür. Bu Standartlar kapsamındaki sorumluluklarımız, raporumuzun Bağımsız Denetçinin Finansal Tabloların Denetimine İlişkin Sorumlulukları bölümünde ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır. Uluslararası Muhasebe Meslek Mensubu Etik Standartlar Kurulu tarafından yayımlanan Muhasebe Meslek Mensupları için Etik Kurallar (Etik Kurallar)’a uygun olarak Banka’dan bağımsız olduğumuzu beyan ederiz. Etik Kurallar kapsamındaki etiğe ilişkin diğer sorumluluklar da tarafımızca yerine getirilmiştir. Bağımsız denetim sırasında elde ettiğimiz denetim kanıtlarının, görüşümüze dayanak oluşturmak için yeterli ve uygun olduğuna inanıyoruz.
Yönetimin ve Üst Yönetimden Sorumlu Olanların Finansal Tablolara İlişkin Sorumlulukları
Banka yönetimi; finansal tabloların Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na uygun olarak hazırlanmasından, gerçeğe uygun bir biçimde sunumundan ve hata veya hile kaynaklı önemli yanlışlık içermeyen finansal tabloların hazırlanmasını sağlamak için gerekli gördüğü iç kontrolden sorumludur.
Finansal tabloları hazırlarken yönetim; Banka’nın sürekliliğini devam ettirme kabiliyetinin değerlendirilmesinden, gerektiğinde süreklilikle ilgili hususları açıklamaktan ve Banka’yı tasfiye etme ya da ticari faaliyeti sona erdirme niyeti ya da mecburiyeti bulunmadığı sürece işletmenin sürekliliği esasını kullanmaktan sorumludur.
Üst yönetimden sorumlu olanlar, Banka’nın finansal raporlama sürecinin gözetiminden sorumludur.
Bağımsız Denetçinin Finansal Tabloların Bağımsız Denetimine İlişkin Sorumlulukları
Amacımız, bir bütün olarak finansal tabloların hata veya hile kaynaklı önemli bir yanlışlık içerip içermediğine ilişkin makul güvence elde etmek ve görüşümüzü içeren bir bağımsız denetçi raporu düzenlemektir. UDS’lere uygun olarak yürütülen bir denetim sonucunda verilen makul güvence; yüksek bir güvence seviyesidir ancak, var olan önemli bir yanlışlığın her zaman tespit edileceğini garanti etmez. Yanlışlıklar hata veya hile kaynaklı olabilir. Yanlışlıkların, tek başına veya toplu olarak, finansal tablo kullanıcılarının bu tablolara istinaden alacakları ekonomik kararları etkilemesi makul ölçüde bekleniyorsa bu yanlışlıklar önemli olarak kabul edilir.
UDS’lere uygun olarak yürütülen bağımsız denetimin gereği olarak, bağımsız denetim süresince meslekî muhakememizi kullanmakta ve meslekî şüpheciliğimizi sürdürmekteyiz. Tarafımızca ayrıca:
Diğer hususların yanı sıra, denetim sırasında tespit ettiğimiz önemli iç kontrol eksiklikleri dâhil olmak üzere, bağımsız denetimin planlanan kapsamı ve zamanlaması ile önemli denetim bulgularını üst yönetimden sorumlu olanlara bildirmekteyiz.
DRT BAĞIMSIZ DENETİM VE SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.
Member of DELOITTE TOUCHE TOHMATSU LIMITED
Ankara, 5 Mart 2018
