2.8 İletişim Faaliyetleri

2.8.1 Hesap Verebilirlik ve Para Politikası İletişimi

TCMB, uygulamakta olduğu para politikasının yanı sıra sahip olduğu araç bağımsızlığının beraberinde getirdiği hesap verme sorumluluğu çerçevesinde etkili bir iletişim politikası yürütmeye özen göstermektedir. Para politikası uygulamalarının ve bu uygulamaların gerekçelerinin kamuoyuna açıklanması, hem bu uygulamaların daha iyi anlaşılarak desteklenmesini sağlamakta hem de güvenilirlik ölçüsünde beklentilerin politika hedefleri doğrultusunda oluşmasına katkıda bulunmaktadır.

Hesap verme sorumluluğu, TCMB’nin almış olduğu kararlar ile bunların sonuçlarından ve kurumsal yönetiminden topluma karşı sorumlu olması anlamına gelmektedir. Bağımsız bir merkez bankası olan TCMB, bir taraftan fiyat istikrarını sağlarken, bir taraftan da topluma karşı sorumluluklarını yerine getirmek adına, 2017 yılında yaptığı iletişim ile toplumun bütün kesimleri tarafından ulaşılabilir ve anlaşılabilir olma yolundaki yaklaşımını devam ettirmiştir. Bununla birlikte, güvenilirliği artırmayı ve uygulamakta olduğu politikaların iletişimini sağlayarak bu politikaların etkinliğini artırmayı amaçlamıştır.

TCMB’nin hesap verme sorumluluğuyla ilgili düzenlemeler 1211 sayılı TCMB Kanunu’nun 42. maddesinde açıkça belirtilmiştir. Hesap verme sorumluluğu çerçevesinde TCMB, 2017 yılında da analitik bilançosunu günlük olarak Genel Ağ sitesinde yayımlamaya devam etmiştir. Bağımsız denetimden geçmiş olan bilanço ve gelir-gider tabloları ile denetim sonuçlarını bir rapor aracılığıyla kamuoyu ile paylaşmıştır. Benzer şekilde TCMB, aldığı politika kararlarının gerekçeleri ve bunların sonuçlarını da düzenli raporlar ve sunumlar aracılığıyla kamuoyu ile paylaşmıştır.

Uygulanmakta olan para politikası çerçevesinde, TCMB’nin temel iletişim dokümanları PPK duyuruları ve Enflasyon Raporu’dur. TCMB, daha önce duyurduğu takvime uygun olarak yayımladığı Enflasyon Raporu ile uluslararası ekonomik gelişmeleri; enflasyon, arz ve talep gelişmelerini; finansal piyasalar ve finansal aracılık ile kamu maliyesine ilişkin genel değerlendirmelerini kamuoyu ile paylaşmış; orta vadeli enflasyon öngörülerini açıklamıştır. Ayrıca “Enflasyon Raporu”nda Türkiye ekonomisi ile ilgili güncel konular hakkında hazırlanan tematik kutulara da yer verilmiştir. Enflasyon Raporu 31 Ocak 2017 ve 1 Ağustos 2017 tarihlerinde Ankara’da, 28 Nisan 2017 ve 1 Kasım 2017 tarihlerinde ise İstanbul’da düzenlenen bilgilendirme toplantıları ile tanıtılmıştır. 2017 yılında gerçekleştirilen tüm toplantılar TCMB Genel Ağ sitesinde canlı olarak yayımlanmış, yabancı katılımcılar için ise İngilizce simultane tercüme sağlanmıştır.

2017 yılında TCMB, PPK tarafından kısa vadeli faiz oranlarına ve diğer para politikası araçlarına ilişkin alınan kararlar ile PPK toplantı özetlerini, “2017 Yılında Para ve Kur Politikası” metninde açıklanan tarih ve saatte TCMB Genel Ağ sitesinde yayımlamaya devam etmiştir. TCMB, 2018 yılında uygulayacağı para ve kur politikasına yönelik bilgileri 5 Aralık 2017 tarihinde kamuoyu ile paylaşmıştır. TCMB, başlıca faaliyetleri ile kamuoyunu yakından ilgilendiren uygulama değişikliklerini de 2017 yılı boyunca yaptığı 51 adet basın duyurusu aracılığıyla paylaşmıştır.

Aylık enflasyon gelişmelerinin kamuoyu tarafından daha sağlıklı biçimde yorumlanmasına katkıda bulunmak amacıyla, “Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu”nun enflasyonun açıklandığı günü takip eden iş günü yayımlanmasına devam edilmiştir.

TCMB, daha önce açıkladığı yayımlama takvimi uyarınca 30 Mayıs 2017 ve 30 Kasım 2017 tarihlerinde Finansal İstikrar Raporu’nu Genel Ağ sitesinde yayımlamıştır. TCMB, “Finansal İstikrar Raporu”nda finansal istikrar alanında Türkiye’deki ve dünyadaki güncel gelişmeler ışığında finansal sisteme ilişkin görüşlerini kamuoyu ile paylaşmıştır.

Uygulanmakta olan para politikası çerçevesinde, TCMB’nin temel iletişim dokümanları PPK duyuruları ve Enflasyon Raporu’dur.

2.8.2 Kamuoyuna Yönelik İletişim Faaliyetleri

TCMB, 2017 yılında çeşitli yayınlar hazırlayarak bu yayınları basılı ve elektronik ortamda paylaşmıştır. Gerek politika uygulamaları, gerek TCMB’nin kurumsal yapısı, faaliyetleri ve yayınları hakkında kamuoyunun farklı kesimlerinin bilgilendirilmesi amacına yönelik olarak hazırlanmakta olan üç aylık “TCMB Bülten” ve “CBRT Bulletin”in yayımına 2017 yılında da devam edilmiştir.

Doğrudan iletişim kapsamında Başkan Murat Çetinkaya 2017 yılında, yurt içinde ve yurt dışında TCMB politika ve uygulamalarını içeren ve güncel ekonomik gelişmeleri değerlendiren sunum ve konuşmalar gerçekleştirmiştir. Bu kapsamda Başkan Çetinkaya, çeşitli toplantı ve konferanslarda TCMB politikalarını kamuoyuna anlatmıştır. Başkan’ın, sunum ve konuşmaları ile bazı konuşmalarının video kayıtlarına TCMB Genel Ağ sitesinden erişilebilmektedir.

Farklı hedef kitlelerin bilgi ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik olarak kullanılan Genel Ağ sitesinin etkili iletişim politikası doğrultusunda yönetilmesine ve içeriğinin zenginleştirilmesine devam edilmiştir.

2017 yılında, TCMB iletişim alanında güncel teknolojik gelişmeleri yakından takip etmiş, sosyal medya kullanımının yanı sıra diğer çevrimiçi ve multimedya araçları geliştirerek iletişim uygulamalarını sürdürmüştür. 2017 yılında TCMB iletişiminin odak noktalarından biri, yayımlanan politika dokümanlarının ve raporların toplumun tüm kesimlerince anlaşılması olmuştur. Bu çerçevede alınan politika tedbirleri, yayımlanan raporlar ve veriler, yalnız konunun uzmanlarınca değil toplum her kesimince anlaşılabilmesi için açık, basit ve anlaşılır şekilde anlatılmaya çalışılmıştır. Bunun için infografik, görsel özet ve video gibi multimedya araçları yoğun şekilde kullanılmıştır.

TCMB Elektronik Veri Dağıtım Sistemi (EVDS) 20 Ekim 2017 tarihinde yenilenmiştir. Yeni EVDS’nin tasarlanması sürecinde, sunduğu mevcut hizmetlerin devam ettirilmesinin yanı sıra, yapılan memnuniyet anketlerinde kullanıcıların belirttiği ihtiyaçlar göz önüne alınarak, yeni özelliklerin eklenmesi hedeflenmiştir. Yeni EVDS’de kullanıcıların, EVDS içeriğinden dinamik rapor ve grafikler oluşturabilmesi; dinamik raporlamada, kullanıcının rapor sürecine katılabilmesi ve kendi istekleri doğrultusunda tablo ve grafikler üzerinde görsellik ve içerik değişiklikleri yapabilmesi amaçlanmıştır.

TCMB çalışanlarının görüşlerini kamuoyu ile paylaşabilmeleri, tartışmaya açmaları ve ekonomi gündemine zamanlı katkıda bulunabilmeleri amacıyla oluşturulmuş olan Merkezin Güncesi isimli kurumsal blogda yeni analiz ve videolar yayımlanmaya devam edilmiştir.

TCMB, 2017 yılında sosyal medyayı daha aktif bir şekilde kullanmaya ve hesaplarında yaptığı paylaşımları görsel içerikler ile zenginleştirmeye devam etmiştir. Özellikle TCMB Twitter hesabı yoğun ve etkin bir şekilde kullanılmıştır.

2017 yılında Facebook hesabında “Haftanın Sorusu” ve “Haftanın Terimi” başlıklarıyla paylaşılan içerikler ile kamuoyunun temel ekonomi ve para politikası kavramları hakkında bilgilendirilmesi amaçlanmıştır. Buna ek olarak, TCMB sanat koleksiyonunda yer alan eserlere ilişkin görseller paylaşılmıştır. Flickr hesabında ise TCMB tarafından düzenlenen etkinliklerin fotoğrafları paylaşılmaya devam etmiştir. Ayrıca, YouTube kanalıyla Başkan’ın konuşmaları ile Enflasyon Raporu, Finansal İstikrar Raporu, 2018 Yılı Para ve Kur Politikası ve TCMB tarafından düzenlenen etkinlikler için hazırlanan çeşitli bilgilendirme videoları da kamuoyu ile paylaşılmıştır.

2017 yılında TCMB iletişiminin odak noktalarından biri, yayımlanan politika dokümanlarının ve raporların toplumun tüm kesimlerince anlaşılması olmuştur

2.8.3 Finansal Eğitim ve Ekonomi Eğitimi Faaliyetleri

TCMB, 2017 yılında toplumun her kesimine ekonomiyi ve para politikasını anlatmak için “Herkes İçin Ekonomi” adıyla bir girişim başlatmıştır. Bu kapsamda TCMB, ekonomi eğitiminin de matematik ve dil bilgisi gibi erken yaşlarda başlaması gerektiği düşüncesinden hareketle, ilkokul öğrencilerinden başlamak üzere ortaokul, lise ve üniversite öğrencileri gibi farklı kesimlere para, enflasyon ve merkez bankası kavramlarını öğretmek amacıyla ekonomi eğitimi konusunda aktif bir rol izlemeye soyunmuştur.

Bu çalışmaların bir ayağını, ilkokul öğrencilerine yönelik ziyaretler oluşturmuştur. 2017-2018 Eğitim-Öğretim yılı Güz döneminde Ankara’da başlayan uygulama ile TCMB çalışanlarından oluşan 60 eğitim gönüllüsü, kısa bir pedagojik eğitimin ardından ilkokulları ziyaret etmiştir. İlkokullara yapılan ziyaretlerde çalışanlarımız yaklaşık 2.000 dördüncü sınıf öğrencisine para, enflasyon ve merkez bankası konularını anlatmıştır. Bunun yanında öğrencilere bu konuları içeren ve yaşlarına uygun bir dil ve anlatımla hazırlanan kitapçık, etkinlik kitapçığı ve banknot tanıtım broşürü dağıtılmıştır.

Herkes İçin Ekonomi kapsamında belirlenen diğer hedef kitlelere yönelik yayınlar da hazırlanmıştır. İlkokul ve ortaokul öğrencilerine yönelik para, merkez bankası, enflasyon ve tasarruf konuları hakkında birer kitapçık, ilkokul öğrencilerine yönelik bir etkinlik kitapçığı ile lise öğrencilerine yönelik “Fiyat İstikrarı Sizin İçin Neden Önemli?” başlıklı yayın TCMB Genel Ağ sitesinde yayımlanmıştır. Öğrencilere parayı tanıtmak için hazırlanan banknot tanıtım broşürü ve afişine de Genel Ağ sitesinde yer verilmiştir.

TCMB, Herkes İçin Ekonomi’nin önemli hedef kitlelerinden bir diğeri olan üniversite öğrencilerini ise İdare Merkezinde düzenlenen ve içerik olarak yenilenen “Üniversite Buluşmaları”nda ağırlamaktadır. Program kapsamında katılımcılara para politikası çerçevesi, merkez bankacılığı ve TCMB’deki kariyer imkânları ile ilgili bilgilendirme yapılmaktadır. 2017 yılında öğrencilerle etkileşim sağlanabilmesi ve içeriklerin daha eğlenceli şekilde aktarılabilmesi amacıyla çeşitli film, animasyon ve oyunları içeren bir program hazırlanmıştır. Üniversite Buluşmalarına 2017 yılında 35 üniversiteden yaklaşık 1.800 öğrenci katılmıştır.

TCMB, 2017 yılında toplumun her kesimine ekonomiyi ve para politikasını anlatmak için “Herkes İçin Ekonomi” adıyla bir girişim başlatmıştır.

2.8.4 Yatırımcı İlişkileri

Yatırımcı Kuruluşlar ve Kredi Derecelendirme Kuruluşları (KDK) ile ilişkilerin yürütülmesi bağlamında 2017 oldukça verimli bir yıl olmuştur. Temmuz 2016’da duyurusu yapılan yeni iletişim stratejimiz kapsamında, belirli bir takvim çerçevesinde, yıl boyunca İdare Merkezinde yatırımcılarla teknik içerikli birebir toplantılar yapılmıştır. Yıl içinde düzenlenen 57 toplantıda 162 kuruluştan 303 yatırımcı, analist ve ekonomist ile görüşme sağlanmıştır. Aynı dönemde KDK ile 5 tanesi telekonferans yöntemiyle olmak üzere 8 toplantı düzenlenmiştir (Tablo 2.8.4.1).

Tablo 2.8.4.1: 2017 Yılında Düzenlenen Toplantılar

İdare Merkezinde düzenlenen yatırımcı toplantıları dışında, Şubat ayında Londra’da düzenlenen bir yatırımcı toplantısı ile Nisan ve Ekim aylarında Washington’da düzenlenen çeşitli yatırımcı toplantılarına katılım sağlanmıştır.

Bunların yanı sıra, modern iletişim araçlarının paydaşlarla iletişimde kullanılmasını sağlamak amacıyla webcast yayınlarının teknik altyapı hazırlıkları tamamlanmış, Ekim ayında yeni EVDS sisteminin tanıtımı için Türkçe ve İngilizce olmak üzere iki adet webcast yayını yapılmıştır. Ayrıca, yatırımcı ilişkileri kapsamında teknik birikimimizi artırmak, bu alanda faaliyet gösteren TCMB dışı profesyonellere Türkiye ekonomisi ve para politikası konusunda bilgi sağlamak amacıyla Türkiye Yatırımcı İlişkileri Derneği (TÜYİD) ile iş birliği faaliyetleri düzenlenmiştir. Mart ayında TCMB’de TÜYİD Yönetim Kurulu Üyeleri ile “Yatırımcı İlişkilerinin ABC”si konulu bir tanışma toplantısı yapılmış, Ekim ayında ise İstanbul’da “TCMB Politika ve Uygulamalarının Yatırımcı İlişkilerindeki Yeri” konulu bir seminer düzenlenmiştir.