2.7 Avrupa Birliği’ne Uyum Çalışmaları

Türkiye’nin AB tarafından aday ülke ilan edilmesiyle birlikte müzakere sürecinin ilk aşaması olan tarama süreci 3 Ekim 2005 tarihinde başlamış, 13 Ekim 2006 tarihinde tamamlanmıştır. Tarama sürecinin ardından, AB müktesebatına uyuma yönelik çalışmalar devam etmektedir.

Söz konusu tarama ve müzakere sürecinde TCMB’nin katılım sağladığı fasıllarda kaydedilen gelişmeler Tablo 2.7.1’de gösterilmektedir.

TCMB’nin doğrudan ilgili olduğu “18. İstatistik” ve “32. Mali Kontrol” fasılları 26 Haziran 2007 tarihinde, “4. Sermayenin Serbest Dolaşımı” faslı ile “17. Ekonomik ve Parasal Politika” faslı sırasıyla 19 Aralık 2008 ve 14 Aralık 2015 tarihlerinde müzakerelere açılmıştır. “9. Mali Hizmetler” faslı ise 14–15 Aralık 2006 tarihlerinde gerçekleştirilen AB Hükûmet ve Devlet Başkanları Zirvesinde alınan karar uyarınca, “Türkiye’nin Kıbrıs ile ilgili yükümlülüklerini yerine getirdiği teyit edilene kadar müzakereye açılmayacak” olan sekiz fasıldan biridir. Bununla birlikte, söz konusu fasılda müktesebata uyum kapsamında 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun, 27 Haziran 2013 tarihinde yürürlüğe girmiştir. İlgili Kanun, “4. Sermayenin Serbest Dolaşımı” faslında da ilgili AB müktesebatına uyumu sağlamaktadır. 33. Mali ve Bütçesel Hükümler faslı, 30 Haziran 2016 tarihinde müzakerelere açılmış olup, müzakerelerin geçici olarak kapatılabilmesi için Ek Protokolün tam olarak uygulanması şartı haricinde 1 adet teknik kapanış kriteri getirilmiştir.

Avrupa Komisyonu ile yürütülen teknik çalışmalar sonucunda “32. Mali Kontrol” faslının altı kapanış kriterinden üçünün karşılandığı bildirilmiştir. Söz konusu üç kapanış kriterinden biri TCMB’nin de katkı sağladığı “euronun sahteciliğe karşı korunması için gerekli önlemleri ortaya koyan 1338/2001 sayılı Konsey Tüzüğü’ne yasal ve idari uyumun sağlanması”na ilişkin kapanış kriteridir. TCMB’nin dolaylı ilgili olduğu fasıllardan, “28. Tüketicinin ve Sağlığın Korunması” faslı 19 Aralık 2007 tarihinde, “6. Şirketler Hukuku” faslı 17 Haziran 2008 tarihinde, “16. Vergilendirme” faslı 30 Haziran 2009 tarihinde müzakerelere açılmıştır. “19. Sosyal Politika ve İstihdam” faslı için açılış kriterleri belirlenmiş olup, “2. İşçilerin Serbest Dolaşımı” faslı ise Konsey’de görüşülmeye devam etmektedir.

TCMB, Türkiye’nin AB müktesebatına uyum sürecinde kat ettiği gelişmenin izlenebilmesini ve Avrupa Komisyonuna iletilmesini sağlamak üzere T.C. Avrupa Birliği Bakanlığına, sorumlu olduğu fasıllardaki gelişmeler hakkında bilgi aktarmaya devam etmektedir.

Tablo 2.7.1: Tarama ve Müzakere Sürecinde TCMB’nin Katılım Sağladığı Fasıllarda Son Durum

AB ile Ekonomik ve Mali Diyalog Süreci                                                                                                                                 

Avrupa Komisyonu Ekonomik ve Mali Komite Uzman Toplantısı 3 Mayıs 2017 tarihinde Brüksel’de yapılmıştır. Toplantıda Batı Balkan ülkeleri ve Türkiye’nin Ekonomik Reform Programlarının (ERP) birinci bölümüne yönelik değerlendirmeler ve ülkelerin bu değerlendirmelere verdiği cevaplar ile Avrupa Komisyonunca hazırlanan sonuç bildirgesinde talep ettikleri düzeltmeler ele alınmıştır.

16 Mayıs 2017 tarihinde Brüksel’de AB ile Batı Balkanlar ve Türkiye arasında Ekonomik ve Mali Diyalog kapsamında Yüksek Düzeyli Memurlar toplantısı gerçekleştirilmiştir. Toplantıda Avrupa Komisyonu Ekonomik ve Finansal Komitesi Sekretaryası tarafından, 3 Mayıs 2017 tarihinde Brüksel’de düzenlenen Avrupa Komisyonu Ekonomik ve Mali Komite Uzman Toplantısında aday ülkelere (Arnavutluk, Makedonya, Karadağ, Sırbistan, Bosna Hersek, Kosova, Türkiye) ilişkin Ekonomik ve Mali Komite (EFC) Sekretaryası tarafından hazırlanan Taslak Sonuç Belgesi tartışılmış ve Ekonomik ve Mali İlişkiler Konseyi (ECOFIN)-AB ile Aday Ülkeler Bakanlar Diyaloğu Toplantısında onaylanacak aşamaya getirilmiştir.

AB ile Batı Balkanlar ve Türkiye Arasında Ekonomik ve Mali Diyalog Toplantısı 23 Mayıs 2017 tarihinde Brüksel’de gerçekleştirilmiştir. Aday ülkeler ve üye ülkelerin ekonomi/maliye bakanlarının katıldığı, AB ve aday ülkeler arasında ekonomik diyalog anlamındaki en üst seviye olan toplantıda sonuç bildirgesi, 16 Mayıs 2017 tarihindeki EFC Yüksek Düzeyli Memurlar Toplantısında üzerinde anlaşıldığı haliyle kabul edilmiştir.

Diğer taraftan, Avrupa Komisyonu tarafından ilkbahar ve sonbahar olmak üzere yılda 2 kez Brüksel’de düzenlenen Aday Ülkeler Ekonomik Tahmin Toplantıları 24 Nisan ve 19 Ekim 2017 tarihlerinde yapılmıştır. Söz konusu toplantılarda, Komisyon ekonomistleri ile karşılıklı olarak, ekonomik ve finansal tahminler ile ilgili veri ve bilgi paylaşımı yapılmıştır.

Müktesebat Uyumu Kapsamında Yapılan Toplantılar

4 No.lu Ekonomik ve Parasal Konular, Sermaye Hareketleri ve İstatistik Alt Komitesi’nin 15. toplantısı 7 Kasım 2017 tarihinde Ankara’da gerçekleştirilmiştir. Toplantıda AB ve Türkiye’de meydana gelen gelişmelerin karşılıklı olarak takip edilebilmesi açısından toplantının önemi vurgulanmış ve bu toplantı ile birlikte uygulanacak yeni toplantı akış sistemi ile ilgili kısa bir bilgilendirmede bulunulmuştur.

Türkiye ile AB arasındaki Ankara Anlaşması kapsamında kurulan Türkiye-AB Ortaklık Komitesi’nin 125. Toplantısı 28 Kasım 2017 tarihinde Brüksel’de gerçekleştirilmiştir. Toplantı gündemi kapsamında müzakere sürecinin yanı sıra, “Siyasi ve Ekonomik Kriterler”, “Üst Düzey Ekonomik Diyalog”, “Adalet ve İçişleri”, “Çevre ve İklim Değişikliği”, “Türkiye- AB Enerji Diyalogu”, “Ulaştırma”, “Gümrük Birliği, Ticaret ve İç Pazar Konuları”, “Vergilendirme” ve “Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı” başlıkları da görüşülmüştür.

AB Projeleri

2017 yılında Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı kapsamında ilk kez proje başvuruları yapılmıştır. İletişim ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü koordinasyonunda gerçekleştirilen başvurular sonucunda 2 proje, yarışmaya katılan 13 proje arasından revizyon istenmeksizin kabul edilmiştir.

Bu kapsamda, Piyasalar Genel Müdürlüğü tarafından geliştirilen “Ekonomik Modelleme ve Tahmin Kapasitesinin Geliştirilmesi” başlıklı proje önerisi, AB Delegasyonu tarafından kesin onayı alarak 295.000 euroluk bütçeyi kullanmaya hak kazanmıştır.