MENÜ
3.6 TCMB’de Denetim ve Denetim Raporları
Banka İçi Organlarca Gerçekleştirilen Denetimler
TCMB Kanunu’nun 15. maddesi uyarınca Genel Kurul, Banka Meclisi tarafından verilen Yıllık Rapor ile Denetleme Kurulu Raporu’nu, Bankanın bilançosunu, kâr ve zarar hesaplarını tetkik eder ve karara bağlar. Genel Kurul, Banka Meclisini ve Denetleme Kurulunu ibra etmek suretiyle Bankanın yıllık faaliyetlerinin denetimini her yıl bu şekilde gerçekleştirir.
Denetleme Kurulu ise, Banka Kanunu’nun 24. maddesi uyarınca, Bankanın bütün muamele ve hesaplarını denetler; yıl sonunda hazırlayacağı raporu Genel Kurula sunar. Banka Kanunu’nun verdiği yetki çerçevesinde Denetleme Kurulu, mütalaalarını yazılı olarak Banka Meclisine bildirir ve bir kopyasını da Cumhurbaşkanlığına verir.
Bankanın mutat işlemlerinin denetim görev ve yetkisi, TCMB Teşkilat ve Görevleri Esas Yönetmeliği’nin 64. maddesi uyarınca Denetim Genel Müdürlüğüne verilmiştir.
Denetim Genel Müdürlüğü, 1211 sayılı Kanun ve diğer mevzuatın tanıdığı yetki ve görevler çerçevesinde, Bankanın birimleri, şubeleri ve temsilcilikleri ile Banka dışı kurumlar ve kuruluşlar nezdinde denetim yapmak; inceleme ve araştırmalarda bulunmak; gerektiğinde soruşturma yapmak ve danışmanlık faaliyetinde bulunmak görev ve yetkisini haizdir.
TCMB Denetim Yönetmeliği’nin 6. maddesine göre, denetim işlevleri dört tür faaliyetle yerine getirilir. Bunlar iç denetim, soruşturma, inceleme ve danışmanlık ile dış denetim faaliyetidir.
TCMB Denetim Yönetmeliği’nin 37. maddesine göre Bankanın bütün birimlerinde, şubelerinde ve temsilciliklerinde operasyonel denetim, finansal denetim, uygunluk denetimi ve bilişim teknolojileri denetimi türlerinden biri ya da birden fazlası bir arada yapılır.
Dış denetim faaliyeti kapsamında ise Türkiye’de faaliyet gösteren bankalar ve finansman şirketleri; zorunlu karşılık yükümlülüklerinin hesaplanmasının, azami ve ağırlıklı ortalama faiz/kâr zarara katılım oranları bildirimlerinin, değişken faizli mevduat ürünlerinin, mevduatların vade ve tür düzenlemesine uygunluklarının, değişken faizli konut finansmanı sözleşmelerinin yasal uygunluğunun, kredi kartı düzenlemesine aykırılık ve kredi kartı bildirimlerinin kontrolünün, ihracat reeskont kredisi taahhüt hesaplarının kapatılmasının, kredi kartı ve kredili mevduat hesaplarının, ilan edilen faiz oranlarının, fiilen uygulanan azami faiz oranı bildirimlerinin, KT ve MT formlarının mizan ile uyumunun ve Uluslararası Banka Hesap Numarası (IBAN) uygulamalarının konuyla ilgili tebliğ, talimat ve genelgelerimize uygun olarak yapılıp yapılmadığı açısından denetlenmektedir. 2019 yılında 21 adet banka ve 6 adet finansman şirketi denetlenmiştir.
Denetim Genel Müdürlüğünde, 12 Başmüfettiş, 5 Başdenetçi, 27 Müfettiş, 1 Denetçi, 1 Bilişim Teknolojileri Denetçisi, 3 Yetkili Denetçi Yardımcısı, 2 Yetkili Bilişim Teknolojileri Denetçi Yardımcısı, 7 Denetçi Yardımcısı ve 7 Bilişim Teknolojileri Denetçi Yardımcısı olmak üzere 65 adet denetim elemanı görev yapmaktadır.
Denetim raporlarının sonuçlarına ilişkin gerekli önlemlerin alınıp alınmadığını takip etmek amacıyla oluşturulan ve Banka Meclisi, Denetleme Kurulu ile Yönetim Komitesinin bilgilendirilmesini, gündemdeki konulara ilişkin görüşlerinin alınmasını amaçlayan “Denetim Bulgu Takip Sistemi” faaliyeti bu yıl Haziran ve Aralık aylarında yapılmıştır.
TCMB’nin Dış Organlarca Denetimi
TCMB Kanunu’nun 42. maddesi uyarınca Başkan tarafından, Banka faaliyeti ile uygulanmış ve uygulanacak olan para politikası hakkında, her yıl Nisan ve Ekim aylarında Bakanlar Kuruluna rapor sunulmaktadır. Banka, faaliyetine ilişkin olarak yılda iki defa Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu’nu bilgilendirmektedir.
TCMB Kanunu’nun 42. maddesinin 2. fıkrasına göre; Banka, bilanço, kâr ve zarar hesaplarını bağımsız denetim kuruluşlarına denetlettirebilir. Uluslararası standartlarda faaliyet gösteren merkez bankalarının temel ilkeleri olan “şeffaflık” ve “hesap verme sorumluluğu” çerçevesinde en etkin araçlardan biri olarak görülen bağımsız dış denetim uygulamalarına 2000 yılında başlanmış olup, her yıl yapılan bağımsız denetimlerin sonucunda hazırlanan raporlar TCMB Genel Ağ sitesi aracılığıyla kamuoyuna duyurulmaktadır.
Yukarıda belirtilen denetimlerin yanı sıra; T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, Devlet Denetleme Kurulu, T.C. Sayıştay Başkanlığı, bazı Bakanlıklar ve yetkili diğer kamu otoriteleri, gerek görülen durumlarda, kendi görev alanlarına giren konularda, denetim elemanları aracılığıyla TCMB’de denetim yapabilirler.
TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI A.Ş.
2019
SEKSENSEKİZİNCİ HESAP YILINA AİT DENETLEME KURULU RAPORU
Bankanın 2019 Yılı Hesap Dönemine ilişkin faaliyet ve sonuçları, Kurulumuzca ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde incelenmiştir.
1. İdare Merkezi ve Şubelerde yapılan yıl sonu envanter sayımları ile Kurulumuzca hesap dönemi içerisinde yapılan denetleme ve sayımlarda; altın mevcudunun, yedek depolarda ve servis kasalarında bulunan banknot, efektif, madeni para ve kıymetli evrakın muhasebe kayıtları ile envanter tutanakları arasında uygunluğun sağlandığı ve söz konusu kıymetlerin yönetmeliklere ve talimatlara uygun olarak muhafaza edildiği,
2. Banka hesaplarının, muhasebe kayıtları ile yapılan mutabakatlarının incelenmesinde; kayıtların zamanında, düzenli, doğru ve mevzuata uygun olarak tutulduğu, Banka işlemlerinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu hükümlerine aykırı bir duruma rastlanmadığı,
3. 31.12.2019 tarihi itibarıyla düzenlenmiş bulunan Bilanço ile 01.01.2019–31.12.2019 hesap dönemini kapsayan Gelir Tablosunun Türk Ticaret Kanunu’na ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’na uygun olarak hazırlandığı,
4. Mali Tabloların Bankanın 31.12.2019 tarihindeki mali durumunu ve aynı tarihte sona eren hesap dönemine ilişkin faaliyet sonucunu, Türkiye’de yürürlükte bulunan mevzuata ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu hükümlerine uygun olarak doğru, gerçek ve açık bir şekilde gösterdiği,
5. Banka tarafından açılmış bulunan hukuki sorumluluk davasına ilişkin yargılama sürecinin devam etmekte olduğu,
6. Hesap dönemi içerisinde Banka Meclisince alınan kararlar, muhalefet şerhleri ve çekimser oyların incelenmesi neticesinde; yapılacak bir işlemin bulunmadığı,
Kurulumuzca tespit olunmuştur.
Sonuç olarak; 31.12.2019 tarihli “Bilanço” ile “Gelir Tablosu”nu Genel Kurul’un onayına saygılarımızla arz ederiz.
Ankara, 28/02/2020
| Mehmet BABACAN Denetleme Kurulu Üyesi |
Mehmet KAYA Denetleme Kurulu Üyesi |
Mehmet Murat ÖZDİL Denetleme Kurulu Üyesi |
Denetleme Kurulu Üyesi |
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası A.Ş.
Banka Meclisi’ne
Ankara
A) Finansal Tabloların Bağımsız Denetimi
Görüş
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası A.Ş.’nin (“Banka”) 31 Aralık 2019 tarihli bilanço ile aynı tarihte sona eren hesap dönemine ait; kar veya zarar tablosu, özkaynak değişim tablosu ve nakit akış tablosu ile önemli muhasebe politikalarının özeti de dahil olmak üzere finansal tablo dipnotlarından oluşan finansal tablolarını denetlemiş bulunuyoruz.
Görüşümüze göre ilişikteki finansal tablolar, Banka’nın 31 Aralık 2019 tarihi itibarıyla finansal durumunu ve aynı tarihte sona eren hesap dönemine ait finansal performansını ve nakit akışlarını, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’na ve ilgili mevzuata (Not I. A. (2)) uygun olarak tüm önemli yönleriyle gerçeğe uygun bir biçimde sunmaktadır.
Görüşün Dayanağı
Yaptığımız bağımsız denetim Uluslararası Denetim Standartlarına (UDS’lere) uygun olarak yürütülmüştür. Bu Standartlar kapsamındaki sorumluluklarımız, raporumuzun Bağımsız Denetçinin Finansal Tabloların Bağımsız Denetimine İlişkin Sorumlulukları bölümünde ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır. Finansal tabloların bağımsız denetimiyle ilgili olarak, Muhasebe Meslek Mensupları için Uluslararası Etik Standartları Kurulu tarafından yayımlanan Meslek Mensupları için Etik Kurallar (“Etik Kurallar”) ile birlikte finansal tabloların bağımsız denetimi için Türkiye’de geçerli olan etik kurallara uygun olarak Banka’dan bağımsız olduğumuzu beyan ederiz. Söz konusu hükümler uyarınca etiğe ilişkin diğer sorumluluklar da tarafımızca yerine getirilmiştir. Bağımsız denetim sırasında elde ettiğimiz bağımsız denetim kanıtlarının, görüşümüzün oluşturulması için yeterli ve uygun bir dayanak oluşturduğuna inanıyoruz.
Yönetimin ve Üst Yönetimden Sorumlu Olanların Finansal Tablolara İlişkin Sorumlulukları
Banka yönetimi; finansal tabloların Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’na ve ilgili mevzuata (Not I. A. (2)) uygun olarak hazırlanmasından, gerçeğe uygun bir biçimde sunumundan ve hata veya hile kaynaklı önemli yanlışlık içermeyecek şekilde hazırlanması için gerekli gördüğü iç kontrolden sorumludur.
Finansal tabloları hazırlarken yönetim; Banka’nın sürekliliğini devam ettirme kabiliyetinin değerlendirilmesinden, gerektiğinde süreklilikle ilgili hususları açıklamaktan ve Genel Kurul’un Banka’yı tasfiye etme ya da ticari faaliyeti sona erdirme niyeti ya da mecburiyeti bulunmadığı sürece işletmenin sürekliliği esasını kullanmaktan sorumludur.
Üst yönetimden sorumlu olanlar, Banka’nın finansal raporlama sürecinin gözetiminden sorumludur.
Bağımsız Denetçinin Finansal Tabloların Bağımsız Denetimine İlişkin Sorumlulukları
Bir bağımsız denetimde, biz bağımsız denetçilerin sorumlulukları şunlardır:
Amacımız, bir bütün olarak finansal tabloların hata veya hile kaynaklı önemli yanlışlık içerip içermediğine ilişkin makul güvence elde etmek ve görüşümüzü içeren bir bağımsız denetçi raporu düzenlemektir. UDS’lere uygun olarak yürütülen bir bağımsız denetim sonucunda verilen makul güvence; yüksek bir güvence seviyesidir ancak, var olan önemli bir yanlışlığın her zaman tespit edileceğini garanti etmez. Yanlışlıklar hata veya hile kaynaklı olabilir. Yanlışlıkların, tek başına veya toplu olarak, finansal tablo kullanıcılarının bu tablolara istinaden alacakları ekonomik kararları etkilemesi makul ölçüde bekleniyorsa bu yanlışlıklar önemli olarak kabul edilir.
UDS’lere uygun olarak yürütülen bir bağımsız denetimin gereği olarak, bağımsız denetim boyunca mesleki muhakememizi kullanmakta ve mesleki şüpheciliğimizi sürdürmekteyiz. Tarafımızca ayrıca:
Diğer hususların yanı sıra, denetim sırasında tespit ettiğimiz önemli iç kontrol eksiklikleri dahil olmak üzere, bağımsız denetimin planlanan kapsamı ve zamanlaması ile önemli denetim bulgularını üst yönetimden sorumlu olanlara bildirmekteyiz.
KPMG Bağımsız Denetim Ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş.
A member firm of KPMG International Cooperative
Erdal Tıkmak, SMMM
Sorumlu Denetçi
İstanbul, 27 Şubat 2020
* Raporun tam metni www.tcmb.gov.tr adresinde Banka Hakkında/Mali Tablolar ve Raporlar/Bağımsız Denetim Raporları altında yer almaktadır.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası A.Ş.
Banka Meclisi’ne
Ankara
Finansal Tabloların Bağımsız Denetimi
Görüş
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası A.Ş.’nin (“Banka”) 31 Aralık 2019 tarihli finansal durum tablosu ile aynı tarihte sona eren hesap dönemine ait; kar veya zarar tablosu, diğer kapsamlı gelir tablosu, özkaynaklar değişim tablosu ve nakit akış tablosu ile önemli muhasebe politikalarının özeti de dâhil olmak üzere finansal tablo dipnotlarından oluşan finansal tablolarını denetlemiş bulunuyoruz.
Görüşümüze göre ilişikteki finansal tablolar, Banka’nın 31 Aralık 2019 tarihi itibarıyla finansal durumunu ve aynı tarihte sona eren hesap dönemine ait finansal performansını ve nakit akışlarını, Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na (“UFRS”) uygun olarak tüm önemli yönleriyle gerçeğe uygun bir biçimde sunmaktadır.
Görüşün Dayanağı
Yaptığımız bağımsız denetim, Uluslararası Denetim Standartlarına (“UDS”) uygun olarak yürütülmüştür. Bu standartlar kapsamındaki sorumluluklarımız, raporumuzun Bağımsız Denetçinin Finansal Tabloların Bağımsız Denetimine İlişkin Sorumlulukları bölümünde ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır. Uluslararası Meslek Mensupları Etik Standartları Kurulu tarafından yayımlanan meslek mensupları için etik kurallara (“Etik Kurallar”) uygun olarak Banka’dan bağımsız olduğumuzu beyan ederiz. Etik kurallar uyarınca etiğe ilişkin diğer sorumluluklar da tarafımızca yerine getirilmiştir. Bağımsız denetim sırasında elde ettiğimiz bağımsız denetim kanıtlarının, görüşümüzün oluşturulması için yeterli ve uygun bir dayanak oluşturduğuna inanıyoruz.
3.a. no’lu finansal tablolara ilişkin notta belirtildiği üzere, ilişikteki finansal tablolarda sunulan ABD Doları (“USD”) tutarlar, Türk Lirası tutarları üzerinden, finansal durum tablosu için 31 Aralık 2019 ve 2018 tarihlerindeki Banka tarafından açıklanan resmi USD alış kurları, kar veya zarar tablosu için ise Banka tarafından açıklanan 2019 ve 2018 yılları günlük resmi alış kurlarından hesaplanan ortalama kurlar kullanılarak hesaplanmış olup, bu finansal tabloların bir parçası değildir.
Yönetimin ve Üst Yönetimden Sorumlu Olanların Finansal Tablolara İlişkin Sorumlulukları
Banka yönetimi; finansal tabloların UFRS’lere uygun olarak hazırlanmasından, gerçeğe uygun bir biçimde sunumundan ve hata veya hile kaynaklı önemli yanlışlık içermeyecek şekilde hazırlanması için gerekli gördüğü iç kontrolden sorumludur.
Finansal tabloları hazırlarken yönetim; Banka’nın sürekliliğini devam ettirme kabiliyetinin değerlendirilmesinden, gerektiğinde süreklilikle ilgili hususları açıklamaktan ve Genel Kurul’un Banka’yı tasfiye etme ya da ticari faaliyeti sona erdirme niyeti ya da mecburiyeti bulunmadığı sürece işletmenin sürekliliği esasını kullanmaktan sorumludur.
Üst yönetimden sorumlu olanlar, Banka’nın finansal raporlama sürecinin gözetiminden sorumludur.
Bağımsız Denetçinin Finansal Tabloların Bağımsız Denetimine İlişkin Sorumlulukları
Bir bağımsız denetimde, biz bağımsız denetçilerin sorumlulukları şunlardır:
Amacımız, bir bütün olarak finansal tabloların hata veya hile kaynaklı önemli bir yanlışlık içerip içermediğine ilişkin makul güvence elde etmek ve görüşümüzü içeren bir bağımsız denetçi raporu düzenlemektir. UDS’lere uygun olarak yürütülen bir bağımsız denetim sonucunda verilen makul güvence; yüksek bir güvence seviyesidir ancak, var olan önemli bir yanlışlığın her zaman tespit edileceğini garanti etmez. Yanlışlıklar hata veya hile kaynaklı olabilir. Yanlışlıkların, tek başına veya toplu olarak, finansal tablo kullanıcılarının bu finansal tablolara istinaden alacakları ekonomik kararları etkilemesi makul ölçüde bekleniyorsa bu yanlışlıklar önemli olarak kabul edilir.
UDS’lere uygun olarak yürütülen bir bağımsız denetimin gereği olarak, bağımsız denetim boyunca mesleki muhakememizi kullanmakta ve mesleki şüpheciliğimizi sürdürmekteyiz. Tarafımızca ayrıca:
Diğer hususların yanı sıra, denetim sırasında tespit ettiğimiz önemli iç kontrol eksiklikleri dâhil olmak üzere, bağımsız denetimin planlanan kapsamı ve zamanlaması ile önemli denetim bulgularını üst yönetimden sorumlu olanlara bildirmekteyiz.
KPMG Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Anonim Şirketi
A member firm of KPMG International Cooperative
Erdal Tıkmak
Sorumlu Denetçi
27 Şubat 2020
İstanbul, Türkiye
* Raporun tam metni www.tcmb.gov.tr adresinde Banka Hakkında/Mali Tablolar ve Raporlar/Bağımsız Denetim Raporları altında yer almaktadır.
