Uluslararası kuruluşlar ve platformlarda, ekonomi ve finans çevreleriyle bir araya gelinerek karşılıklı fikir alışverişi yapılmakta, gündemin belirlenmesine ve geliştirilmesine katkıda bulunulmaktadır. Bu çerçevede, düzenlenen ve katılım sağlanan üst düzey toplantılar aşağıda yer almaktadır.
İİT bünyesinde yer alan ve TCMB tarafından sekretarya görevi üstlenilen “İİT-İSEDAK Merkez Bankaları Forumu”nun dördüncü toplantısı TCMB ev sahipliğinde 25-26 Eylül 2022 tarihlerinde İstanbul’da yapılmıştır. Toplantı kapsamında “İİT Üyesi Ülkelerde Finansal Okuryazarlık ve İslami Finansın Teşvik Edilmesi Konusunda En İyi Uygulamalar” konulu çalıştay düzenlenmiştir. Söz konusu çalıştay, “İSEDAK Proje Finansmanı” kapsamında, SESRIC tarafından TCMB, Endonezya Merkez Bankası ve Endonezya Finansal Hizmetler Otoritesi ortaklığıyla yürütülen “İİT Üyesi Ülkelerde Finansal Okuryazarlığın Güçlendirilmesi ve İslami Finansın Teşvik Edilmesi” başlıklı proje çerçevesinde gerçekleştirilmiştir.
28-29 Kasım 2022 tarihlerinde gerçekleştirilen İİT-İSEDAK Bakanlar Toplantısında, İİT-İSEDAK Merkez Bankaları Forumu temsil edilmiştir.
G20 Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Başkanları, G20 Maliye Bakan Yardımcıları ve Merkez Bankası Başkan Yardımcıları toplantıları ile IMF ve BIS’in düzenlediği periyodik toplantılara yönelik çalışmalar yapılmış ve bu kapsamda iç ve dış paydaşlar ile eş güdüm sağlanmıştır.
Ayrıca IMF, üye ülkelerin ekonomik ve mali politikalarının izlenmesi ve uluslararası para sisteminin gözetimi görevi (Madde IV) çerçevesinde, ekim ayında ülkemiz kamu ve özel sektör yetkilileri ile görüşmelerde bulunmuştur. Rutin olarak yapılan bu görüşmeler kapsamında, HMB eş güdümünde toplantılara katılım sağlanarak, gündem maddelerine ilişkin katkı sunulmuştur. Bu toplantılarda, IMF heyetine Türkiye ekonomisi ve finans sektörünün mevcut durumu ile Liralaşma Stratejisi başta olmak üzere TCMB para politikası uygulamaları hakkında bilgi verilmiştir.
OECD bünyesindeki EDRC tarafından iki yılda bir üye ülkeler için yayımlanan ülke raporları çalışmaları kapsamında, OECD-EDRC 2022 Türkiye İnceleme Raporu’nun hazırlık çalışmalarının ilk aşaması olan teknik toplantılar, TCMB ve ilgili diğer kurumlardan temsilcilerin katılımıyla 4-8 Nisan 2022 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Söz konusu raporun hazırlık çalışmalarının ikinci aşaması kapsamında, üst düzey bir OECD heyeti ile ülkemize ilişkin bulgularını ve politika tavsiyelerini paylaşmak üzere 6 Ekim 2022 tarihinde bir toplantı gerçekleştirilmiştir. Türkiye İnceleme Toplantısına TCMB heyeti 7 Aralık 2022 tarihinde katılım sağlamıştır.
Akdeniz Merkez Bankaları 2022 Konferansı, “Belirsizlik Zamanlarında Dayanıklılığın Tesisi: Finansal İstikrarı Koruma, Yatırımları Teşvik Etme” 31 Ekim 2022 tarihinde Başkan Şahap Kavcıoğlu ve İspanya Merkez Bankası Başkanı Pablo Hernández de Cos başkanlığında İstanbul’da gerçekleştirilmiştir.
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Sekretaryasından ilgili uzmanların ülkemizi ziyareti ile daha önce ilgili bakanlıkların ve kurumların katkılarıyla güncellenen Sekretarya Raporu’nun TCMB’nin de ilgili kurum olarak yer aldığı “Ekonomik Görünüm” ve “Finansal Hizmetler” bölümlerine ilişkin T.C. Ticaret Bakanlığının koordinasyonunda gerçekleştirilen toplantılara 14 Kasım 2022 tarihinde katılım sağlanmıştır.
YUVAM hesabı tanıtım faaliyetleri kapsamında Başkan Şahap Kavcıoğlu ve Yurt Dışı Temsilciliklerimizin katılımıyla 4 Şubat 2022 tarihinde Müstakil Sanayici ve İş Adamları Derneği (MÜSİAD) ve 22 Mart 2022 tarihinde Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) ile çevrim içi toplantılar gerçekleştirilmiştir.
Ödemeler ve Piyasa Altyapıları Komitesi ve Uluslararası Menkul Kıymet Komisyonları Örgütü (CPMI-IOSCO) Uygulamayı İzleme Yönlendirme Grubu 2020 yılı içinde Türkiye’nin de yer aldığı İkinci Seviye Değerlendirme (Level 2 Assessment) çalışması başlatmıştı. Değerlendirme Ekibinde çok sayıda ülkeden katılımcının yer aldığı çalışma kapsamında TCMB’nin görev ve yetki alanında bulunan ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemlerinin CPMI ve IOSCO tarafından yayımlanan Finansal Piyasa Altyapılarına İlişkin Prensiplere (PFMI) uyum durumu incelemesi tamamlandı ve buna ilişkin rapor Temmuz 2022 tarihinde yayımlanmıştır. TCMB’nin düzenleme ve gözetim yetkisindeki ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemlerine ilişkin düzenlemelerin İkinci Seviye Değerlendirmesinde bazı öneriler getirilse de PFMI’ya “Tam Uyumlu” olduğu değerlendirilmiştir.
2019 yılı sonlarında başlayan ve 2020 yılı içinde tüm dünyayı etkisi altına alarak ekonomik, toplumsal ve insani faaliyetlere olumsuz etki eden koronavirüs salgınının etkisiyle, TCMB’nin yabancı ülke merkez bankalarıyla gerçekleştirdiği iş birliği faaliyetleri değişen küresel koşullara uyum sağlamak amacıyla gözden geçirilmiştir. Bu doğrultuda önceki yıllarda büyük ölçüde çalışma ziyareti biçiminde gerçekleştirilen faaliyetler salgının etkilerini asgari düzeye indirmek ve mevcut şartlarda bilgi ve deneyim paylaşımının devamlılığını en verimli şekilde sağlamak amacıyla videokonferans yöntemi ile sürdürülmüştür. 2022 yılında da her ne kadar salgının seyri iyileşme göstermiş olsa da ikili iş birliği içinde bulunulan merkez bankaları ile teknik iş birliği faaliyetlerinin çevrim içi formatta düzenlenmesi ana eğilim olmuştur.
Bu doğrultuda 2022 yılında geniş bir iş birliği faaliyet coğrafyasında, merkez bankacılığı küresel gündeminde öncelikli olarak yer alan konular başta olmak üzere merkez bankacılığının çeşitli alanlarında ve TCMB’nin ve ikili iş birliği içinde bulunulan merkez bankalarının kurumsal kapasitelerinin artırılmasına yönelik olarak belirlenmiş konularda 35 paydaş merkez bankası ile 64 videokonferans düzenlenmiş, TCMB’ye üç ve diğer ülke merkez bankalarına bir olmak üzere dört çalışma ziyareti gerçekleştirilmiştir.
Videokonferans yöntemiyle gerçekleştirilen teknik iş birliği faaliyetlerine ek olarak anketler ve yazılı bilgi talepleri de 2022 yılında kullanılan diğer bilgi paylaşım yöntemleri olmaya devam etmiştir. TCMB stratejik hedefleri ve birimleri bünyesinde yürütülen projelere katkı sağlanması amacıyla ikili iş birliği içinde bulunulan merkez bankalarından 20 konuda bilgi talebinde bulunulurken, gelen 12 bilgi talebi cevaplandırılarak diğer ülke merkez bankalarının bilgi ve deneyim ihtiyaçlarına katkıda bulunulmuştur.
İkili iş birliği içinde bulunulan merkez bankaları ile teknik seviyede sürdürülen iş birliği süreçleri, üst düzey ikili görüşmeler ile de desteklenmiştir. Yabancı merkez bankaları üst düzey yetkililerinin yanı sıra Türkiye’de yerleşik yabancı misyon temsilcileriyle gerçekleştirilen bu görüşmeler ile TCMB ve yabancı misyonlar arasındaki üst düzey diyaloğun geliştirilmesine katkı sunulmuştur. Söz konusu görüşmelerde merkez bankaları arasındaki ortaklığın derinleştirilmesine yönelik benimsenebilecek politikalara ek olarak Türkiye ekonomisine ve küresel finansal gelişmelere ilişkin görüş alışverişinde bulunulmuştur.
TCMB ve diğer ülke merkez bankaları arasındaki merkez bankacılığı konularındaki bilgi paylaşımının artırılması ve eş güdüm ağlarının güçlendirilmesi amacı çerçevesinde Venezuela Merkez Bankası ile 8 Haziran 2022 ve Küba Merkez Bankası ile 23 Kasım 2022 tarihinde mutabakat zaptı imzalanmıştır. Böylelikle resmî bir çerçevede iş birliği ilişkisi kurulan merkez bankası sayısı 39’a ulaşmıştır.
Ayrıca uluslararası ticarette millî para birimleri üzerinden gerçekleştirilen ticaretin kolaylaştırılması, yatırımların teşvik edilmesi ve finansal iş birliğine destek sağlanması amacıyla Birleşik Arap Emirlikleri Merkez Bankası ile 19 Ocak 2022 tarihinde para takası anlaşması imzalanmış, Çin Halk Cumhuriyeti Merkez Bankası ile var olan anlaşma 6 Haziran 2022 tarihinde yenilenmiştir. Para takası anlaşmaları, ülkeler arasında ticaret ve yatırım alanında ikili iş birliğinin derinleştirilmesinin göstergesi niteliğinde olup bu vasıtayla iki ülke arasındaki dış ticaret işlemlerinde millî para birimleri ile ticaretin artırılması amaçlanmaktadır.
BIS bünyesinde çalışmalarını sürdüren CPMI tarafından Şubat, Mayıs, Haziran, Eylül ve Kasım aylarında videokonferans yöntemiyle düzenlenen Ana Komite Toplantılarına katılım ve katkı sağlanmıştır.
FSB, CPMI ve diğer ilgili uluslararası kuruluşlar ve standart belirleme kurumları tarafından oluşturulan Sınır Ötesi Ödemelerin İyileştirilmesine Dair Yol Haritası kapsamında kurulan Ödemelerin Geleceği Çalışma Grubu (Future of Payments Working Group, FoP), Likidite Çalışma Grubu (Liquidity Workstream), Sınır Ötesi Ödemeler Genişleme Grubu (Cross Border Payments Expansion Workstream), Sınır Ötesi Ödemeler Mesajlaşma Grubu (Cross Border Payments Messaging Workstream), Sınır Ötesi Ödeme Hedefleri için Uygulama Yaklaşımı Geliştirilmesine ilişkin Hedef Veri Grubu (Target Data Group), Finansal Piyasa Altyapıları için Siber Dayanıklılık Çalışma Grubu (WGCR) faaliyetlerine katılım sağlanmıştır.
Ulusal ve Uluslararası Organizasyonlar
TCMB’nin diğer ülke merkez bankaları ve uluslararası kuruluşlarla iş birliğinin geliştirilmesi ve Türkiye ekonomisinde gündem oluşturan konuların tartışılması amacıyla çeşitli toplantılar düzenlenmiştir.
Lojistik düzenlemeleri Protokol Müdürlüğünce gerçekleştirilen etkinlikler aşağıda yer almaktadır:
Kurum İçi Organizasyonlar ve İç İletişim Etkinlikleri
TCMB’de birim içi ve birimler arası iletişimi güçlendirmek, çalışanların motivasyon ve iletişimini arttırmak amacıyla düzenlenen etkinlikler aşağıda yer almaktadır:
Türkiye’nin Avrupa Birliğine katılım süreci çerçevesinde sürdürülen AB müktesebatıyla uyum çalışmalarına TCMB de ilgili olduğu fasıllar itibarıyla katkı sunmakta ve söz konusu fasıllara ilişkin gelişmeleri T.C. Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığına düzenli olarak bildirmektedir.
Üyelik müzakereleri çerçevesinde TCMB’nin katılım sağladığı fasıllardaki son durum Tablo 2.11.6.1’de gösterilmektedir.
Tablo 2.11.6.1: Müzakere Sürecinde TCMB’nin Katılım Sağladığı Fasıllarda Son Durum
Doğrudan |
Müzakerelerde |
Doğrudan İlgili |
Müzakerelerde |
4. Sermayenin Serbest Dolaşımı |
Müzakereye açıldı. |
2. İşçilerin Serbest Dolaşımı |
AB Konseyi’nde görüşülmeye devam edilmektedir. |
9. Mali Hizmetler |
Müzakere süreci askıya alındı. (14-15 Aralık 2006) |
6. Şirketler Hukuku |
Müzakereye açıldı. |
17. Ekonomik ve Parasal Politika |
Müzakereye açıldı. |
16. Vergilendirme |
Müzakereye açıldı. |
18. İstatistik |
Müzakereye açıldı. |
19. Sosyal Politika ve İstihdam |
Açılış kriterleri belirlendi. |
32. Mali Kontrol |
Müzakereye açıldı. |
28. Tüketicinin ve Sağlığın Korunması |
Müzakereye açıldı. |
33. Mali ve Bütçesel Hükümler |
Müzakereye açıldı. (30 Haziran 2016) |
|
|
Aday ülkelerin ekonomik diyalog sürecine dâhil edilmesi ile üyelik öncesinde yeni sisteme uyumunun sağlanması ve bu çerçevede aday ve potansiyel aday ülkelerce hazırlanan Ekonomik Reform Programının (ERP) değerlendirilmesi amacıyla gerçekleştirilen Ekonomik ve Mali Diyalog süreci toplantılarına 2022 yılında da katılım sağlanmıştır. Toplantılar, koronavirüs salgınındaki iyileşmeye bağlı olarak 2022 yılında çevrim içi yöntemin yanı sıra fiziki olarak da düzenlenmiştir.
Bu süreçte Ekonomik ve Mali Komite Uzmanlar Toplantısı 28 Nisan 2022 tarihinde Brüksel’de düzenlenmiş, Yüksek Düzeyli Memurlar Toplantısı ise 13 Mayıs 2022 tarihinde çevrim içi olarak gerçekleştirilmiştir. Söz konusu toplantılarda aday ülkelerce1 hazırlanan ERP’ler değerlendirilmiş ve AB ile Batı Balkanlar ve Türkiye Arasında Ekonomik ve Mali Diyalog Toplantısı Taslak Ortak Sonuç Bildirgesi üzerinde anlaşmaya varılmıştır. Bu süreçteki son toplantı, AB ve aday ülkeler arasındaki ekonomik diyalog anlamında en üst seviyedeki toplantı niteliğinde olan AB ile Türkiye ve Batı Balkanlar Ekonomik ve Mali Diyalog Toplantısıdır. Söz konusu toplantı, 24 Mayıs 2022 tarihinde Brüksel’de gerçekleştirilmiştir. Toplantıda 2022 yılı için “Bölgedeki Ekonomik Zorluklar ve Ekonomik Kriz Karşısında Sürdürülebilir ve Kapsayıcı Bir Toparlanmayı Destekleyecek Önlemler” olarak belirlenen tematik konu üzerine görüş alışverişinde bulunulmuş ve Ortak Sonuç Bildirgesi uzlaşıldığı haliyle kabul edilmiştir.
Diğer taraftan, Avrupa Komisyonu tarafından ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde olmak üzere yılda iki kere düzenlenen Aday Ülkeler Ekonomik Tahmin Toplantılarına katılım sağlanmıştır. Bu çerçevede, İlkbahar Ekonomik Tahmin Toplantısı çevrim içi olarak 20 Nisan 2022 tarihinde, Sonbahar Ekonomik Tahmin Toplantısı ise 26 Ekim 2022 tarihinde Brüksel’de gerçekleştirilmiş ve Komisyon yetkilileri ile karşılıklı olarak ekonomik ve finansal tahminlere ilişkin bilgi paylaşımı yapılmıştır.
Son olarak, Türkiye-Avrupa Birliği Ortaklık Konseyi’nde alınan karar uyarınca, Türk mevzuatının AB müktesebatı ile uyumlaştırılması çalışmalarının, bu çerçevede kaydedilen gelişmelerin ve gelecek dönemde gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetlerin değerlendirilmesi amacıyla kurulan alt komitelerden biri olan 4 No’lu Ekonomik ve Parasal Konular, Sermaye Hareketleri ve İstatistik Alt Komitesi’nin bu yılki toplantısı 11-12 Ekim 2022 tarihlerinde Avrupa Komisyonu ve TCMB yetkililerinin katılımıyla çevrim içi olarak gerçekleştirilmiştir.