Menu MENÜ

2.5 Finansal Altyapı

2.5.1 TCMB Ödeme Sistemleri Kullanım İstatistikleri

Bankalararası Türk Lirası Aktarım Sistemi (EFT), Müşterilerarası Türk Lirası Aktarım Sistemi (PÖS), Elektronik Menkul Kıymet Transfer Sistemi (EMKT) ve İhale Sistemi (İHS) bileşenlerinden oluşan TCMB Ödeme Sistemleri ile anlık ödeme sistemi olan Fonların Anlık ve Sürekli Transferi Sistemi (FAST) TCMB tarafından geliştirilen ve işletilen sistemlerdir.

EFT Sistemi’nde gerçekleşen işlemler ile EFT ve EMKT’de fon ve menkul kıymet aktarımının eş zamanlı olarak gerçekleştiği ödeme karşılığı teslimat işlemlerinin toplam tutarı 2022 yılı için 154,28 trilyon TL olmuştur. EFT’de, 2022 yılı günlük ortalama işlem tutarı 612,26 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. EFT’de 2022 yılında yaklaşık 4,4 milyon işlem gerçekleşmiş ve günde ortalama 17,5 bin mesaj işlenmiştir. EFT’de tutar olarak 2022 yılında bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 50 daha fazla işlemin mutabakatı gerçekleştirilmiştir (Grafik 2.5.1.1).

PÖS’te 2022 yılında gerçekleşen mesajların toplam tutarı 76,9 trilyon TL olmuştur. 2022 yılında günlük ortalama işlem tutarı 305,34 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Sistemde 2022 yılında 898,9 milyon işlem gerçekleşmiş ve günde ortalama 3,5 milyon mesaj işlenmiştir. PÖS’te 2022 yılında 2021 yılına göre yaklaşık yüzde 8,7 daha az sayıda işlemin mutabakatı yapılmıştır (Grafik 2.5.1.2). Bu gelişmede FAST Sisteminin 8 Ocak 2021 tarihinde devreye alınmasıyla perakende ödemelerin bir kısmının PÖS’ten FAST Sistemi’ne kaymasının etkili olduğu değerlendirilmektedir.

İhale sisteminde ise günlük ortalama 1.018 adet mesaj işlenmiştir.

2022 yıl sonu itibarıyla TCMB Ödeme Sistemlerinde 57 katılımcı bulunmaktadır.

2.5.2 Fonların Anlık ve Sürekli Transferi (FAST) Sistemi ve Kullanım İstatistikleri

TCMB bünyesinde geliştirilen ve 8 Ocak 2021 itibarıyla kullanıma açılan anlık ödeme sistemi FAST, TCMB’nin Türkiye’de ödemeler altyapısının yenilikçi iş yapma yöntemlerini destekleyecek şekilde modernleştirilmesine yönelik başlattığı çalışmaların en önemli aşamalarından birisidir. FAST Sistemi 7 gün-24 saat hizmet vermekte olup ödemeler saniyeler içerisinde uçtan uca tamamlanmakta ve kullanıcıların işlemin sonucuna ilişkin anlık olarak bilgilendirilmesi sağlanmaktadır.

Kademeli olarak artırılan FAST işlem tutar limiti, 21 Şubat 2022 tarihinde 5.000 TL’ye, dinamik doğrulamalı karekod kullanılan iş yeri ödemelerinde ise 10.000 TL’ye yükseltilmiştir.

Uluslararası Banka Hesap Numarası (IBAN) gerekmeksizin para transferi yapılmasına olanak sağlayan Kolay Adresleme Sistemi (KOLAS) sayesinde FAST Sistemi’nde işlemler telefon numarası, kimlik numarası, e-posta adresi, pasaport numarası veya vergi kimlik numarası kullanılarak gerçekleştirilebilmektedir. 31 Aralık 2022 tarihinde KOLAS tekil müşteri adedi 19.278.956’dır.

FAST Sistemi’nin alışverişlerde alternatif bir ödeme yöntemi olarak kullanılabilmesi amacıyla sürdürülen FAST TR Karekod çalışmaları ve katılımcılara yönelik hazırlanan sertifikasyon süreçleri başarılı bir şekilde tamamlanmıştır. FAST Sistemi’nde kişiden kişiye para transferleri ve iş yeri ödemeleri standartlara uygun olarak oluşturulmuş TR karekod kullanılarak IBAN bilgisi paylaşmaksızın gerçekleştirilebilmektedir.

Yasa dışı kullanımların önüne geçmek amacıyla aralarında para transferi ilişkisi bulunan kurumlar için dolandırıcılığa konu olduğu kanaati oluşan hesap ve para transferi işlemlerine ait bilgi ve belge paylaşımına imkân sağlayan Güvenlik Katman Servisi (SİPER)’nin hayata geçmesiyle birlikte FAST dâhil tüm fon transferi işlemlerinde para transferini başlatan kurum ile alıcı kurum arasında yasa dışı bir işlem riski hakkında bilgi paylaşılabilir hale gelmiştir.

Tüm katman servisler, ödeme ve para transferi işlemlerinin sorunsuz, hızlı ve güvenilir bir ortamda her an, her yerde gerçekleşebilmesine katkı sağlayan, Liralaşma Stratejisi yolunda atılan önemli adımlardır.

2022 yılı içerisinde FAST Sistemi’nden geçen mesajların toplam tutarı 2,07 trilyon TL olmuştur. Günlük ortalama işlem tutarı 5,6 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Sistemde 2022 yılında 1,8 milyar adet işlem gerçekleşmiş ve günde ortalama 5 milyon adet mesaj işlenmiştir. 2022 yıl sonu itibarıyla günlük en yüksek işlem adedine 15 Aralık 2022 tarihinde 11,4 milyon adet işlemle ulaşılmıştır (Grafik 2.5.2.1).

31 Aralık 2022 tarihi itibarıyla Sistemin 24 katılımcısı bulunmaktadır.

2.5.3 6493 Sayılı Kanun Uyarınca Çıkarılan Düzenlemeler

İşyeri Kayıt Sistemi (İKS) Kurallarının Yayımlanması

1 Aralık 2021 tarihli ve 31676 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik’in (Ödeme Hizmetleri Yönetmeliği) 9’uncu maddesinin beşinci fıkrası uyarınca ödeme işlemlerine ilişkin süreçlerin kolaylaştırılması ve ödemeler alanında dolandırıcılık ve kötü niyetli kullanım faaliyetlerinin önlenmesi amacıyla ödeme hizmeti kapsamına giren bir ödeme yöntemi ile mal ve hizmet sunan iş yerlerine, bu iş yerlerine özgü bir iş yeri kodunun verilebilmesini sağlayacak İşyeri Kayıt Sistemi BKM nezdinde devreye alınmıştır.

İşyeri Kayıt Sistemine yapılacak kayıt ve sorgulama işlemleri için paylaşılacak bilgi ve belgeler dâhil olmak üzere, İşyeri Kayıt Sistemine ilişkin usul ve esasları içeren “İşyeri Kayıt Sistemi (İKS) Kuralları” BKM ile iş birliği içerisinde oluşturularak Haziran 2022’de TCMB genel ağ sitesinde yayımlanarak kamuoyuna duyurulmuştur.

Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşu Faaliyet İzni Başvurularının Aşamalarına ilişkin Rehberin Yayımlanması

Ödeme Hizmetleri Yönetmeliğinin “Faaliyet İzni” başlıklı 11’inci maddesi uyarınca ödeme ve elektronik para kuruluşu olarak faaliyet göstermek üzere TCMB’ye başvuracak kuruluşların faaliyet izni sürecinin aşamalarına ilişkin aydınlatıcı olması amacıyla hazırlanan “Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşu Faaliyet İzni Başvurularının Aşamalarına ilişkin Rehber” TCMB genel ağ sitesinde yayımlanmıştır.

İzinsiz Ödeme Hizmeti Sunan Kişi ve Kuruluşlar ile İlgili TCMB’ye İhbarda Bulunulması Hakkında Başvuru Rehberinin Yayımlanması

Ödeme hizmeti sunulması ve elektronik para ihraç edilmesi faaliyetlerinde dikkat edilmesinde yarar bulunan hususlar ile izinsiz faaliyet yürütüldüğünün tespit edilmesi hallerinde yapılabilecek işlemlere ilişkin kamuoyuna bilgilendirmede bulunulması amacıyla hazırlanan “İzinsiz Ödeme Hizmeti Sunan Kişi ve Kuruluşlar ile ilgili TCMB’ye İhbarda Bulunulması Hakkında Başvuru Rehberi” TCMB genel ağ sitesinde yayımlanmıştır.

İdari Para Cezalarına İlişkin Açıklama Rehberinin Yayımlanması

6493 sayılı Kanun kapsamında ödeme ve elektronik para kuruluşlarına uygulanacak idari para cezalarının (İPC) belirlenmesinde TCMB tarafından izlenecek yönteme ilişkin bilgilendirmede bulunulması amacıyla hazırlanan “6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun Kapsamındaki İdari Para Cezalarına İlişkin Açıklama Rehberi” TCMB genel ağ sitesinde yayımlanmıştır.

Rehber kapsamında, Kuruluşların 6493 sayılı Kanun ve ikincil düzenlemelere aykırı işlemleri dolayısıyla karşılığında temin edilen menfaatin bulunmadığı veya tespit edilemediği durumlarda aykırılık konusuna göre belirlenen oranların Kuruluşların net satış gelirlerine uygulanması veya aykırılık için belirlenen alt sınırdan cezanın belirlenmesi ile Kuruluşun ilgili aykırılık için ödeyeceği İPC tutarına ulaşılabileceği belirtilmiştir. Aykırılık konusuna göre belirlenen oranlar 6493 sayılı Kanun ve ikincil düzenlemelerde belirtilen aykırılık tiplerine göre ayrıştırılmıştır.

Rehberde ifade edilen belirleme ve yöntemler ile İPC sürecinde öngörülebilirliğin artırılması, sektörün düzenlemelere uyum seviyesine katkı sağlanması hedeflenmektedir.

TR Karekod Yönetmeliğinin Uygulanmasına Dair Gerçekleştirilen Çalışmalar

Ödeme Hizmetlerinde TR Karekod’un Üretilmesi ve Kullanılması Hakkında Yönetmelik uyarınca TR Karekod altyapısının oluşturulması ve TR Karekod ile ödemelerin yaygınlaştırılması konusunda ödeme hizmeti sağlayıcıları tarafından yürütülmekte olan çalışmalar devam etmektedir.

TR Karekod Yönetmeliğinin 6’ncı maddesi uyarınca TCMB tarafından hazırlanarak yürürlüğe alınan BKM (Kartlı Ödemeler) TR Karekod Teknik İlke ve Kuralları Rehberi kart ihraççısı ödeme hizmeti sağlayıcı ile mobil uygulama hizmeti sunan ödeme hizmeti sağlayıcısının farklı olduğu durumlarda TR Karekod kullanılarak gerçekleştirilecek kartlı ödeme akışlarını içerecek şekilde güncellenmiş olup güncellenen rehber Mayıs 2022’de TCMB genel ağ sitesinde yayımlanarak kamuoyuna duyurulmuştur.

Ödemeler alanındaki TR Karekodlu ödeme tecrübesinin iyileştirilerek ödemeler alanının gelişiminin desteklenebilmesi adına içerisinde hem kartlı ödemenin hem de FAST ödemesinin gerçekleştirilebilmesine olanak sağlayacak bilgileri içeren ortak TR Karekodların, Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. tarafından merkezi bir noktadan üretilebilmesinin önümüzdeki dönemde ele alınması öngörülen e-ticarette ve fiziki iş yerlerinde ortak TR Karekod üretilmesi ve diğer birtakım projelerde katma değer sağlayacağı değerlendirilerek BKM’nin TR Karekod üretebilmesi TR Karekod Yönetmeliğinin 5’inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca uygun görülmüştür.

Haziran 2022 itibarıyla TR Karekod Yönetmeliği ile getirilen geçiş sürecinin tamamlanması ile birlikte ödeme hizmeti sağlayıcılarının TR Karekod altyapısını oluşturmasına yönelik çalışmaları büyük oranda tamamlanmıştır. Aralık 2022 itibarıyla, POS cihazları üzerinden TR Karekod üretip kartlı ödeme alma hazırlık durumu yaklaşık yüzde 72, FAST ile ödeme alma hazırlık durumu ise yüzde 57 seviyesine ulaşmıştır.

Bu kapsamda, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) nezdindeki meclislerin üyelerine 18 Ağustos 2022 ve 20 Aralık 2022 tarihlerinde gerçekleştirilen seminerler aracılığıyla FAST ve TR Karekod hakkında faydaları ve diğer ödeme yöntemlerine göre avantajları dâhil olmak üzere genel bilgileri içeren sunumlar gerçekleştirilerek FAST ve TR Karekod ile ödeme almak isteyen iş yerlerinin nasıl bir yöntem izlemesi gerektiği konusunda katılımcılar bilgilendirilmiştir.

Detayları 2021 yılı içerisinde belirlenen TR Karekod gösterim şeklinin ödeme hizmeti sağlayıcıları ve iş yerleri nezdinde yaygın bir şekilde kullanılabilmesini temin etmek amacıyla Türkiye Bankalar Birliği (TBB), Türkiye Katılım Bankaları Birliği ve Türkiye Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları Birlikleri aracılığıyla ödeme hizmeti sağlayıcılarına hatırlatma yapılmıştır.

Ödemeler Alanında Sunulan İş Modellerinin Ödeme Hizmeti Türleri ile İlişkilendirilmesine İlişkin Rehberin Yayımlanması

Ödemeler alanında sıklıkla karşılaşılmakta olan iş modellerinin 6493 sayılı Kanun’da sayılan ödeme hizmetleri ile ilişkilendirilmesi ve bu kapsamda uygulamada düzenlemelere uyum ve yetki ile ilgili hususlarda yeknesaklık sağlanması amacıyla hazırlanan “Ödemeler Alanında Sunulan İş Modellerinin Ödeme Hizmeti Türleri ile İlişkilendirilmesine İlişkin Rehber” TCMB genel ağ sitesinde yayımlanmıştır.

Rehber kapsamında, lisanslı Kuruluşlarca ödeme hizmetleri alanında sunulan hizmetler, mevcut düzenlemeler ve iş modelleri çerçevesinde incelenmiş, sektörde uygulaması bulunan faaliyetler ve iş modelleri 6493 sayılı Kanun’un 12’nci maddesi ve 18’inci maddesinin ikinci fıkrası kapsamında değerlendirilmiştir.

6493 Sayılı Kanun’un 12’nci Maddesinin İkinci Fıkrasının (b) ve (h) Bentleri Uyarınca Kanun Kapsamı Dışında Kalanların Bildirim Yükümlülükleri Hakkında Bilgilendirme Rehberinin Yayımlanması

Ödeme Hizmetleri Yönetmeliğinin “Kapsam dışında kalanların bildirim yapma yükümlülüğü” başlıklı 82’nci maddesi kapsamında, TCMB genel ağ sitesinde “6493 sayılı Kanun’un 12 nci maddesinin ikinci fıkrasının (b) ve (h) bentleri uyarınca Kanun Kapsamı Dışında Kalanların Bildirim Yükümlülükleri Hakkında Bilgilendirme Rehberi” TCMB genel ağ sitesinde yayımlanmıştır.

Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Asgari Öz Kaynak Miktarlarının Yeniden Belirlenmesine İlişkin Tebliğin Resmî Gazete’de Yayımlanması

Ödeme Hizmetleri Yönetmeliğinin “Asgari özkaynak yükümlülüğü ve mesleki sorumluluk sigortası” başlıklı 33’üncü maddesinin birinci fıkrasındaki öz kaynak uyarınca; tutarlarının, TÜİK tarafından yayımlanan fiyat endekslerindeki yıllık değişimler göz önünde bulundurularak TCMB tarafından her yıl ocak ayında tekrar değerlendirileceği düzenlenmektedir.

Bu kapsamda, 22 Ocak 2022 tarih ve 31727 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak 1 Nisan 2022 tarihinde yürürlüğe girmek üzere Tebliğ yayımlanarak söz konusu asgari öz kaynak tutarları sırasıyla 5,5 milyon TL, 9 milyon TL ve 25 milyon TL olarak belirlenmiştir.

Ödeme Hizmetleri Yönetmeliği ile Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemleri ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcılarının Ödeme Hizmetleri Alanındaki Veri Paylaşım Servislerine İlişkin Tebliğde Değişiklik Yapılarak Düzenleme Hükümlerine Uyum Süresinin Uzatılması

Ödeme ve elektronik para kuruluşlarının düzenleme ve denetimi yetkisi kapsamında TCMB tarafından Türkiye’de faaliyet gösteren ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşlarının yetkilendirilmesine, faaliyetlerine, bilgi sistemlerine, ödeme hizmeti sağlayıcılarına, ödeme hizmetlerinin sunulmasına ve elektronik para ihracına ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amacıyla ikincil düzenleme çalışmaları yürütülmüş olup söz konusu düzenleme çalışmaları neticesinde hazırlanan Ödeme Hizmetleri Yönetmeliği ile Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemleri ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcılarının Ödeme Hizmetleri Alanındaki Veri Paylaşım Servislerine İlişkin Tebliğ (Tebliğ) 1 Aralık 2021 tarihli ve 31676 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Yönetmelik ve Tebliğ maddelerine uyum sürelerine ilişkin ayrıntılar söz konusu düzenlemelerin Geçici 1’inci maddeleri ile düzenlenmiş, söz konusu düzenlemelerin madde hükümlerine uyum sağlanabilmesine yönelik olarak ödeme ve elektronik para kuruluşları tarafından yürütülmekte olan teknik ve operasyonel çalışmaların sorunsuz bir şekilde sonuçlanması için, finansal teknolojiler ve ödemeler alanında yaşanan güncel gelişmeler kapsamında, ilave süre verilmesi ihtiyacı hasıl olmuş olup anılan ihtiyaç çerçevesinde mevzuata uyum süresinin uzatılması amacıyla Geçici 1’inci maddelerinin ilgili fıkralarında değişiklik yapılmıştır.

Bu kapsamda Yönetmeliğin Geçici 1’inci maddesinin birinci, beşinci, dokuzuncu, on birinci, on yedinci ve on sekizinci fıkraları ile Tebliğin Geçici 1’inci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında belirtilen ve 1 Aralık 2022 tarihinde dolacak olan bir yıllık uyum sürelerinin 28 Şubat 2023 tarihine kadar uzatılması sağlanmıştır. Bununla birlikte, Yönetmeliğin Geçici 1’inci maddesinin birinci fıkrası kapsamındaki kuruluşların, Yönetmeliğin 15’inci maddesinin dördüncü ve beşinci fıkraları ile 66’ncı maddesinde yer alan hükümlere 1 Aralık 2022 tarihine kadar uyum sağlamak zorunda olduğu, yani anılan madde hükümlerine ilişkin süre uzatımının olmadığı belirtilmiştir.

Ödeme Hizmetleri Veri Paylaşım Servisleri (ÖHVPS) GEÇİT Altyapısının Devreye Alınması

12 Kasım 2019 tarihinde güncellenen 6493 sayılı Kanunun 12’nci maddesinin birinci fıkrasına ödeme emri başlatma hizmeti (f bendi) ve ödeme hesabına ilişkin konsolide edilmiş bilgilerin çevrim içi platformlarda sunulması hizmeti (g bendi) eklenerek Ödeme Hizmetleri Veri Paylaşım Servisleri (ÖHVPS) olarak da adlandırılan söz konusu hizmet türleri kanun kapsamında ödeme hizmeti olarak tanımlanmıştı.

Düzenleme çalışmalarına paralel olarak ÖHVPS uygulama stratejisi ile detaylı teknik ve operasyonel gerekliliklerin belirlenmesi amacıyla dünyadaki en iyi uygulama örnekleri de incelenerek TCMB ve BKM iş birliği ile çalışmalar yürütülmüştür. ÖHVPS için teknik ve operasyonel gereksinimlerin belirlendiği ÖHVSP API İlke ve Kuralları (API Standardı) belgesi hazırlanarak 14 Şubat 2022 tarihinde TCMB internet sayfasında yayımlanmıştır. Ek olarak, söz konusu ÖHVPS API Standardının geliştirme sürümleri github platformunda erişime açılmıştır.

Diğer taraftan, ülkemiz koşulları ve ihtiyaçları da göz önünde bulundurularak, paydaşların hızlı entegrasyonu, verimli ve etkin bir ödeme hizmetleri veri paylaşım servisleri deneyimi için teknik hizmet sağlayıcı odaklı bir uygulama mimarisi tasarlanmış ve bu doğrultuda BKM’nin teknik hizmet sağlayıcı olarak belirlenmesi ile BKM tarafından tamamen yerli, beşerî ve teknik kaynaklar ile geliştirilen BKM API GEÇİDİ (GEÇİT) ortak ÖHVPS altyapısı olarak konumlandırılmıştır.

BKM’nin teknik hizmet sağlayıcı olarak da işlev göreceği bu mimaride, Hesap Hizmeti Sağlayıcılar (HHS) ÖHVPS API Standardına uygun olarak geliştirecekleri servisleri BKM API Geçidi üzerinden Yetkili Ödeme Hizmeti Sağlayıcılara (YÖS) kullandırır. Bu şekilde, HHS’lerin ÖHVPS için BKM ile güvenli kanaldan tek bir entegrasyon sağlamaları yeterlidir. Diğer taraftan, YÖS’ler de BKM API Geçidi ile tek bir entegrasyon yaparak sisteme dâhil olabileceklerdir.

Yönetmeliğin Geçici 1’inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca nezdinde ödeme hesabı bulunan ve TCMB Ödeme Sistemlerinde hesaba ödeme işlemleri açısından toplam adede göre ilk 10 bankanın 1 Aralık 2022 tarihine kadar, diğer ödeme hizmeti sağlayıcıların (banka ve kuruluş) ise 1 Aralık 2023 tarihine kadar BKM Geçide bağlantı sağlamaları gerekmekteydi. TCMB üst yönetiminin, ödeme ve elektronik para kuruluşları tarafından yürütülmekte olan teknik ve operasyonel çalışmaların sorunsuz bir şekilde sonuçlanması için, finansal teknolojiler ve ödemeler alanında yaşanan güncel gelişmeler kapsamında, ilave süre verilmesinin uygun olacağı değerlendirmeleriyle, 25 Kasım 2022 tarih ve 32024 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan düzenleme ile uyum süreleri ilk 10 banka için 28 Şubat 2023’e, diğer ödeme hizmeti sağlayıcıları için ise 28 Şubat 2024’e ertelenmiştir.

Öte yandan, 1 Aralık 2021 tarihli düzenlemelerin öngördüğü şekilde, GEÇİT altyapısı 1 Aralık 2022 tarihinde devreye alınmış, testlerini ve teknik sertifikasyonlarını başarıyla tamamlamış olan altı banka ‘GEÇİT’ üzerinden hesap hizmeti sağlayıcıları olarak hizmet vermeye başlamıştır.

Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarına Topluluk Bulutu Hizmeti Sunan Dış Hizmet Sağlayıcılara İlişkin Rehber

1 Aralık 2021 tarih ve 31676 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Bilgi Sistemleri ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcılarının Ödeme Hizmetleri Alanındaki Veri Paylaşım Servislerine İlişkin Tebliğ’in (Tebliğ) 16’ncı maddesinin yedinci fıkrasında donanım ve yazılım kaynaklarının fiziksel olarak paylaşıldığı ancak her ödeme hizmeti sağlayıcısına özgü ayrı kaynağın mantıksal olarak atandığı topluluk bulutu hizmet modeliyle dış hizmet alımının, sadece anılan donanım ve yazılım kaynağının ödeme hizmeti sağlayıcılarına veya bilgi sistemlerine ilişkin faaliyetleri ilgili mevzuat çerçevesinde yetkili bir otorite tarafından düzenlenen ve denetlenen diğer kredi kuruluşları veya finansal kuruluşlara tahsis edilmiş olması ve söz konusu hizmeti sunan dış hizmet sağlayıcısının TCMB tarafından uygun görülmesi şartları ile mümkün olduğu düzenlenmiştir. Bu kapsamda, TCMB tarafından verilecek uygunluk için söz konusu topluluk bulutu hizmetini vermek isteyen dış hizmet sağlayıcıların başvuru ve değerlendirme süreci ile başvuru koşullarına ilişkin hususları içeren “Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarına Topluluk Bulutu Hizmeti Sunan Dış Hizmet Sağlayıcılara İlişkin Rehber“ belgesi 23 Ağustos 2022 tarihinde TCMB genel ağ sitesinde yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

2.5.4 Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemlerinin Faaliyetlerine İlişkin İzinler

Pay Devri

Türkiye’de Faaliyet Gösteren Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemlerinin Sayısı

31 Aralık 2022 tarihi itibarıyla 6493 sayılı Kanun uyarınca Türkiye’de faaliyet gösteren sekiz adet ödeme sistemi ve dört adet menkul kıymet mutabakat sistemi bulunmaktadır.

2.5.5 Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Faaliyetlerine İlişkin İzinler

Faaliyet İzni

Faaliyet Genişletme

Pay Devri

Türkiye’de Faaliyet Gösteren Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının Sayısı

31 Aralık 2022 tarihi itibarıyla 6493 sayılı Kanun uyarınca Türkiye’de faaliyet gösteren 29 adet ödeme kuruluşu ve 45 adet elektronik para kuruluşu bulunmaktadır.

2.5.6 Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarına Uygulanan İdari Yaptırımlar

2022 yılında Kuruluşlar nezdinde gerçekleştirilen gözetim ve denetim faaliyetleri sonucunda, 6493 sayılı Kanun’un “Düzenleme ve kararlara uymamak” başlıklı 27 nci maddesi uyarınca 15 kuruluşa toplamda 49.340.565,35 TL tutarında idari para cezası uygulanmıştır.

İletişim      © Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 2023
© TCMB 2023 İletişim

Yukarı