MENÜ
2022 yılına 232 milyar TL seviyesinde başlayan emisyon hacmi, yıl başından itibaren girdiği kademeli artış eğilimi ile aralık ayında 342 milyar TL ile tarihinin en yüksek seviyesine ulaşmıştır (Grafik 2.6.1).
2022 yıl sonu itibarıyla emisyon hacminde yüzde 45, dolaşımdaki banknot sayısında ise yüzde 24 oranında artış gerçekleşmiştir. Son 10 yıllık dönemde yıl sonu itibarıyla emisyon hacmi yıllık ortalama yüzde 19, dolaşımdaki banknot sayısı ise yıllık ortalama yüzde 12 oranında artmıştır.
31 Aralık 2022 tarihi itibarıyla tedavülde 3,5 milyar adet banknot bulunmaktadır. 2022 yıl sonu itibarıyla emisyon hacminin kupür dağılımında, adet olarak en yüksek paya sahip olan kupürler sırasıyla 100 ve 200 Türk lirasıdır. Adet olarak en yüksek paya sahip iki kupürün (100 ve 200 Türk lirasının) toplam içindeki payı yüzde 60,4’tür. Tutar olarak da en yüksek paya sahip iki kupür olan 200 ve 100 Türk lirası banknotların toplam içindeki payları sırasıyla yüzde 56,6 ve yüzde 34,4 seviyesindedir.
2022 yılında, TCMB’nin hizmet verdiği 21 şube, 16 banknot deposu, 2 vezne merkezi ile TCMB adına banknot saklama ve işleme faaliyetlerinin gerçekleştirildiği 35 Merkezi Olmayan Nakit Yönetimi (MONY) deposunda toplam 1,4 trilyon TL tutarında tahsilat, 1,5 trilyon TL tutarında tediye olmak üzere toplam 2,9 trilyon Türk lirası tutarında işlem gerçekleştirilmiştir.
Söz konusu dönemde, ülke genelinde toplam işlem hacminden en yüksek payı alan hizmet birimlerimiz sırasıyla yüzde 40 ile İstanbul Şubesi (yüzde 11,9 Karaköy, yüzde 12,9 Avrupa Yakası Vezne Merkezi, yüzde 5,8 Anadolu Yakası Vezne Merkezi, yüzde 9,3 MONY depoları), yüzde 9,9 ile Ankara Şubesi (yüzde 0,4 bağlı banknot deposu ve yüzde 2,7 MONY depoları) ve yüzde 7,8 ile İzmir Şubesidir (yüzde 1,6 bağlı banknot depoları ve yüzde 1,6 MONY depoları).
TCMB şubelerinin bulunmadığı illerde gerek banknot kalitesinin iyileştirilmesi gerekse piyasanın nakit ihtiyacının çeşitli kupürlerle zamanında karşılanabilmesi amacıyla 16 ilde faaliyette bulunan banknot depolarında 2022 yılında 143,4 milyar TL tutarında tahsilat, 177,5 milyar TL tutarında tediye işlemi gerçekleştirilmiştir. Diğer bir ifadeyle, TCMB’de gerçekleşen toplam işlem hacminin yüzde 11’i banknot depolarında gerçekleşmiştir.
2022 yılında Ankara’da bir adet, Bursa’da iki adet, İstanbul’da iki adet ve İzmit’te bir adet olmak üzere açılan 6 adet MONY deposuyla birlikte 2022 yıl sonu itibarıyla 35 adet MONY deposu faaliyettedir. MONY depoları 2022 yılı sonu itibarıyla ilgili ildeki toplam işlem hacminden İstanbul’da yüzde 23,2, Ankara’da yüzde 27,4, İzmir’de yüzde 20,3, Bursa’da yüzde 7,6 ve İzmit’te yüzde 4,3 pay almıştır. Uygulamanın, nakit işlem hacminin yüksek olduğu diğer illerimizde de yaygınlaştırılması yönünde çalışmalar devam etmektedir.
Son olarak, madenî para nakit yönetiminde verimliliğin artırılması amacıyla PTT ve TCMB arasında protokol imzalanarak 11 ilde açılan Konsinye Madenî Para Depoları (KMPD) faaliyetlerine devam etmiştir. 2022 yılında ülke bazında gerçekleşen toplam 1,15 milyar Türk lirası tutarındaki madenî para işlem hacminin yüzde 75,8’i söz konusu 13 adet KMPD tarafından gerçekleştirilmiştir.
